Sunday, December 3, 2017

ධම්ම පදය - ඵුප්ප වග්ගය 7

ධම්ම පදය  - ඵුප්ප වග්ගය 7 

න පරේසං විලෝමානි – න පරේසං කතාකතං
අත්තනෝ’ව අවෙක්ඛෙය්‍ය – කතානි අකතානි ච
අනුන්ගෙ නින්දා ගැරහිලි – අනුන් කරපු නොකරපු දේ
සිතමින් අපගේ සිතුවිලි – අවුල් නොකර ගත යුත්තේ
තමන්ගෙ දියුණුව සිතමින් – තමන් කරපු නොකරපු දේ
සිතමින් අපගේ දියුණුව – නිති සලසා ගත යුත්තේ



බුදුරජාණන් වහන්සේ සැවැත් නුවර වාසය කරන කාලයේ ඉතා අහිංසක පවුලක් වාසය කළා. එ් නිවසේ ඉතාමත් කාරුණික අම්මා කෙනෙක් හිටියා. ඇයට දරුවන් කිහිප දෙනෙක් හිටියා. ඇය දරුවන්ට වගේම එක්තරා මිථ්‍යා දෘෂ්ටික පැවිද්දෙකුට උපස්ථාන කළා. පාවෙය්‍යක ආජීවක නමිනුයි එ් මිථ්‍යා දෘෂ්ටික පැවිද්දාව හඳුන්වන්නේ. මේ අහිංසක අම්මාත්, දරුවනුත් මේ හිස් පුද්ගලයාට උදව් කළේ ශ‍්‍රද්ධාවෙන්මයි. පවුලෙ කෙනෙකුට වගේ සැලකුවා. ආදරයෙන් ඇප උපස්ථාන කළා. පවුලේ හැම කටයුත්තක්ම කිරීමට මොහුගේ ආශිර්වාද ගත්තා. අන්තිමේදී මොහුගෙන් නොඅසා කිසි දෙයක් නොකරන මට්ටමට මේ පවුල පත්වුණා.
මිථ්‍යා දෘෂ්ටික පැවිද්දෙකුගේ ග‍්‍රහණයට හසු වූ මේ පවුලට වටිනා දේවල් කරා යන්නට ලැබුණේ නැහැ. එ් සැවැත් නුවර බුදුරජාණන් වහන්සේ ධර්ම දේශනා කරමින් වැඩසිටි කාලයයි. එ් බණ අසන්නට යන මිනිසුන් සවසට සුවඳ මල්ගෙන සැවැත් නුවර දෙසට යද්දී අර අම්මා පුදුමයෙන් වගේ බලා සිටියා. නමුත් මේ අම්මාට ජේතවනාරාමයට යාමට අර පාවෙය්‍යක නම් වූ ආජීවකයා තහනම් කරලයි තිබුණේ. හැමතිස්සේම බුදුරජාණන් වහන්සේ ගැනත්, ශ‍්‍රාවකයන් ගැනත් මොහු ඉතා අසාධාරණ විදිහට විවේචනය කරමින් සිටියා.
බුදුබණ අසා පැහැදෙන මිනිසුන් ඉතාම සතුටෙන් බුදුගුණ කිය කියා, බුදුරජාණන් වහන්සේගේ අසිරිය කිය කියා එන අයුරු මේ අම්මා ආශාවෙන් බලා සිටියා. ඇයටත් දෙව්රම් වෙහෙරට යන්නට ආශාවක් ඇතිවුණා. ඉතින් ඇය උපස්ථාන කරන ආජීවකයා ළඟට ගියා.
“පින්වත් ආර්යයන් වහන්ස, දෙව්රම් වෙහෙරට යන අය බුදුගුණ කිය කියා ආපසු යන හැටි අසන විට අනේ…. මටත් දෙව්රම් වෙහෙරට යන්නට ආශාවක් ඇති වුණා. ඉතින් මං කල්පනා කළේ බණ අසන්නට යන්නයි. ඔබවහන්සේ එ් ගැන මොකක්ද කියන්නේ?”
“අහෝ…! රත්තරන් මෑණියනි, දෙව්රම පැත්ත පළාතෙ යන්න එපා! එතන ගුරුකම් කරනවා. යන යන අය මුලා කොට රවටා ගන්නවා. තරුණ පිරිස මහණ වෙනවා. එතකොට ජාතිය වඳවෙලා යනවා. එ් නිසා ඔය පැත්ත පළාතට යන්න එපා! භාවනා කරන්න ගිහින් පවුල් අවුල් වෙලා තියෙන්නෙ. එ් නිසා ශ‍්‍රමණ ගෞතමයන්ගේ උපදෙස් ගන්න යන්න එපා!” කියල මේ අසත්පුරුෂයා අර අම්මාගේ ධර්මශ‍්‍රවණයට බාධා කළා. තමන් මේ සා භක්තිමත්, ආජීවක තැන විසින් දෙන උපදෙස් වලට පිටුපාන්නට අම්මා බිය වුණා. එ් නිසා එ් ගමන නැවතුණා.
සැදැහැවතුන්ගේ ජීවිත වලට පින් රැස්වන අයුරු දකිනා විට එ් අම්මාට නැවත නැවතත් ආශාව ඇතිවුණේ දෙව්රම් විහාරයට යන්නටයි. එ් සෑම අවස්ථාවේදීම අම්මා කළේ අර මිථ්‍යා දෘෂ්ටික පැවිද්දාගෙන් අවසර ඉල්ලීමයි. එ් පුද්ගලයා කිසිසේත්ම අවසර දුන්නේ නැහැ. අන්තිමේදී අම්මාට මෙහෙම හිතුණා.
“අනේ පුතේ, අපේ ආර්යයන් වහන්සේ අපි දෙව්රම් විහාරයට යනවාට කැමැති නැහැ. බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් බණ අසනවාට කැමැති නැහැ. මිනිසුන්ට නිවනක් වුවමනා නැහැලු. අනේ පුතේ, මට නම් වුවමනා බුදුබණ අසන්නමයි. මේ නිසා පුතා ගිහින් බුදුරජාණන් වහන්සේට ආරාධනා කරන්න අපගේ නිවසට වඩින්න කියලා. මං දානෙ ටිකකුත් සූදානම් කරන්නම්.”
අම්මාගේ වචනය පිළිගත් පුතා කෙළින්ම ගියේ අර මිථ්‍යා දෘෂ්ටික පැවිද්දා ළඟටයි. ගිහින් කාරණාව කියා හිටියා. එ් පැවිද්දාට හොඳටම කේන්ති ගියා.
“එ්යි රත්තරන් දරුවා, නුඹට පිස්සුද? නුඹලාගේ අම්මාට මනස්ගාතයක් වැදිලා. ඔය අලුත් විලාසිතාවට අහුවෙලා ඉන්නෙ. ආපහු ගෙදර පලයන්.”
“අනේ ආර්යයන් වහන්ස, එහෙම කරන්න බැහැ. අම්මා මට බනීවි.”
“නෑ… නෑ… අම්මා බනින්නේ නැහැ. දානෙ හදාපුවාවෙ. මං දානෙට වඩින්නම්. වෙන කවුරුවත් ඕන නැහැ. නුඹ හැරිලා පලයන්.”
“අනේ ආර්යයන් වහන්ස, මට නම් එහෙම කරන්න බැහැ. අම්මා මට කුමක් කරාවිද දන්නෙ නැහැ.”
“රත්තරන් දරුවෝ, එහෙනම් නුඹ මෙහෙම කරපන්. දෙව්රම් වෙහෙරට ගිහින් ශ‍්‍රමණ ගෞතමයන්ට දුර පාරක් කියාපන්. එතකොට දානෙට වඩිද්දී රවුම ගහගෙන එනවිට වෙලාව ගිහින් ඉවරයි. ඊට පස්සේ දානෙ අපට තමයි. හික්…. හික්….”
රත්තරන් දරුවෝ කියපු නිසා මේ දරුවා මේ මිථ්‍යා දෘෂ්ටික පැවිද්දාට හසුවුණා. බුදුරජාණන් වහන්සේ ළඟට ගිහින් ඉතාමත්ම දුර පාරක් කිව්වා. කියල නැවත අර මිථ්‍යා දෘෂ්ටික පැවිද්දා මුණගැසුණා.
“පින්වත් ආර්යයන් වහන්ස, නුඹ වහන්සේ කියූ පරිද්දෙන්ම මං පාර වරදින විදිහට ආරාධනා කළා.”
“මගේ රත්තරන් පුතේ, යසයි! ශ‍්‍රමණ ගෞතමයන්ට පාර වරද්දවන්නමයි තියෙන්නෙ.”
අර පින්වත් අම්මා ඉතාමත් සතුටට පත්වුණා. ගොම ගා ගෙය පිරිසිදු කළා. මල් විසිරෙව්වා. බුදුරජාණන් වහන්සේට වැඩසිටින්නට ගරු සරු ඇතිව ආසනයක් පැණෙව්වා. එදා කාටත් හොරා අර පාවෙය්‍යක ආජීවකයා කුස්සිය පැත්තෙන් ගෙට රිංගුවා. කාමරයට වැදිලා නිශ්ශබ්දව හිටියා. උන්දෑ බලාපොරොත්තු වුණේ කාල වේලා ඉක්මගිය පසු පිසින ලද දානය අනුභව කිරීමටයි.
මහා කාරුණික බුදුරජාණන් වහන්සේව නොමග යවන්නට දෙවියන්, මරුන්, බඹුන් සහිත ලෝකයේ කිසිවෙකුටවත් බැරි බව අර මිථ්‍යා දෘෂ්ටික පැවිද්දා දන්නෙ නැහැ. ඉතින් බුදුරජාණන් වහන්සේ මහත් කරුණාවෙන් යුතුව එ් නිවසට වැඩම කළා. අම්මාට පුදුමාකාර සතුටක්. එ් අම්මා ඉතාමත්ම ශ‍්‍රද්ධාවෙන් දන්පැන් පූජා කළා. දන් වළඳා අවසානයේ බුදුරජාණන් වහන්සේ එ් අම්මාට චතුරාර්ය සත්‍යය ධර්මය දේශනා කරන්නට පටන් ගත්තා. සතුට ඉවසුම් නැති අම්මා, ඉතාම ප‍්‍රීතියෙන් යුක්තව තුන් යලක් “සාදු! සාදු! සාදු!” කියා සාදුකාර දුන්නා. එතකොට කාමරයේ සිටි පාවෙය්‍යක ආජීවකයාට මේ සාදුනාදය ඇසුනා. ඔහුට ඊර්ෂ්‍යාව ඉහිලුම් නැතුව ගියා. “තට… තට…” ගාමින් වෙව්ලන්න පටන් ගත්තා. මැද්දට කඩා පැන්නා.
“එ්යි කාලකණ්ණි ගැහැණිය, තී විනාශ වෙලා පල! තිට දැන්ද සත්කාර කරන්න පැවිද්දන් ඕන වුණේ? තිට සාදුකාර කියවෙන්නේ දැන්ද? නීච ගැහැණිය, තී මගේ බසට පිටුපා මේ ශ‍්‍රමණයාගේ බණ අසා චතුරාර්ය සත්‍යය අවබෝධ කරන්නටද තී හදන්නේ…?” කියා නින්දා අපහාස කොට පලා ගියා.
එ් අම්මාගේ හදවත කඩාගෙන වැටුණා වගෙයි. විශාල කම්පනයක් ඇතිවුණා. අම්මා දෑස වසාගෙන හඬන්න පටන්ගත්තා. අම්මාගේ සිත නොසන්සුන් වුණා. ධර්ම දේශනාවට එකඟ වෙලා තිබුණු සිත වේදනාවෙන් භරිත වුණා. සිහිය යොමුකරගන්නට බැරි වුණා. මහා කාරුණික බුදුරජාණන් වහන්සේ අම්මා දිහා ආදරයෙන් බැලුවා.
“පින්වත් උපාසිකාව, ලෝකයේ පවතින ඔය විෂම කතාබහට අපි පැටලෙන්න ඕන නැහැ. අන් අයගේ නින්දා අපහාස ගණන් ගත යුතු නැහැ. එ්වා ගැන අපි සිතන්නට ඕනත් නැහැ. එ්වා නොසලකා හැර අපි තම තමා කළ නොකළ දේ ගැන පමණක් කල්පනා කරමු. දැන් කළ යුතු දේ ධර්මශ‍්‍රවණයයි. එ් ගැන විතරක් දැන් හිතන්න. මේ ධර්ම දේශනාවටම සවන් දෙන්න. මේ ගැනම හිතන්න” කියා බුදුරජාණන් වහන්සේ මිහිරි ස්වරයෙන් මෙම ගාථාරත්නය වදාළා.
මෙය ඉතාම වැදගත් උපදේශයක්. අපි ඉතාම ශ‍්‍රද්ධාවෙන් හඬ නගා බුදුන් වැන්දොත් සමහර විට තව කෙනෙක් එ්කට දොස් කියාවි. “ඔයාගෙ පාඩුවෙ ඔයා වඳින්න. ඔච්චර හයියෙන් ගාථා කියන්නේ මොකද? ඔයා ශ‍්‍රද්ධාවන්ත කෙනෙක් කියල ලෝකෙට පෙන්නන්න ඕනද?” මෙවැනි දේ කියල අනුන්ට ගරහන අය හැමතැනම ඉන්නවා. එ් නිසා අනුන්ගේ නින්දා අපහාස අපට වැඩක් නැහැ.
අපි තව එකක් මතක තබාගන්න ඕන. අනුන්ට නින්දා අපහාස කරන, අනුන්ට ගරහන සියලු දෙනාම එය කරන්නේ පිරිසිදු සිතකින් නොව, පිරිහුණු සිතකිනුයි. එ් නිසා ඔවුන් හානිකරගන්නේ තමන්ටමයි. තමන්මයි පිරිහිලා යන්නේ. අනුන්ට ගරහලා නින්දා අපහාස කරලා අභූත චෝදනා කරලා එ් හේතුවෙන් සැපයට පත්වුණු කෙනෙක් ලෝකයේ නැහැ. එ් නිසා ඕන කෙනෙක් ඕන දෙයක් කියපුවාවෙ. අපි කරන හොඳ වැඩ දිගටම කරමු. අපිත් රකින සිල් තව තවත් හොඳින් රකිමු. අපි තව තවත් හොඳින් බණ භාවනා කරමු. ධර්මය ඉගෙන ගනිමු. චතුරාර්ය සත්‍යය අවබෝධ කරගනිමු. එ් නිසා අපි ධර්මයේ හැසිරෙන අය වෙමු.
පුන්‍යාණුමෝදනා : පූජ්‍ය කිරිබත්ගොඩ ඤාණානන්ද ස්වාමීන් වහන්සේට.

Na paresam vilomani
na paresam katakatam
attanova avekkheyya
katani akatani ca.
Verse 50: One should not consider the faults of others, nor their doing or not doing good or bad deeds. One should consider only whether one has done or not done good or bad deeds.

The Story of the Ascetic Paveyya

While residing at the Jetavana monastery, the Buddha uttered Verse (50) of this book, with reference to the ascetic Paveyya and a rich lady.
A rich lady of Savatthi had adopted Paveyya, an ascetic, as a son and was looking after his needs. When she heard her neighbours talking in praise of the Buddha, she wished very much to invite him to her house to offer him alms-food. So, the Buddha was invited and choice food was offered. As the Buddha was expressing appreciation (anumodana), Paveyya, who was in the next room, fumed with rage. He blamed and cursed the lady for venerating the Buddha. The lady heard him cursing and shouting and felt so ashamed that she could not concentrate on what the Buddha was saying. The Buddha told her not to be concerned about those curses and threats, but to concentrate only on her own good and bad deeds.
Then the Buddha spoke in verse as follows:

At the end of the discourse the rich lady attained Sotapatti Fruition.

Friday, November 3, 2017

ධම්ම පදය - පුප්ඵ වග්ග 6

  ධම්ම පදය - පුප්ඵ වග්ග 6



යථා'පි  භමරෝ පුප්ඵං  - වණ්ණගන්ධං අහේඨයං 
පලේති රසමාදාය - ඒවං ගාමේ මුනී චරේ.

බඹරා මල් පැණි අරගෙන පියඹා යන්නේ, ඒ මලේ සුන්දරත්වයත්, සුවඳත් වනසන්නේ නැතුවයි. මුණිවරයාත් ගමේ පිඬුසිඟා වඩින්නේ අන්න ඒ විදිහට ම යි.


(සැවැත් නුවරදී මච්ඡරිය කෝසිය සිටුවරයා අරභයා වඳාළ ගාථාවකි.)


මෙයත් හරි අපූරු කථාවක්. ලෝභ මිනිසුන් තමන්ගේ ලෝභකම නිසාම දුක් විඳිනවා. නමුත් ඔවුන් දුක් විඳින බව ඔවුන්ට තේරෙන්නෙ නෑ. එ් තරම්ම ලෝභකම විසින් ඔවුන්ගේ ජීවිත යටකරගෙන තියෙනවා. අද විතරක් නොවෙයි, බුද්ධ කාලයේත් ලෝභ මිනිස්සු ඕන තරම් හිටියා. දැන් අපි මේ කතා කරන්නෙ එවැනි ලෝභ කෙනෙක් ගැනයි.
රජගහ නුවර ආසන්නයේ සක්කාර නමින් සෑහෙන ලොකු ගමක් තිබුණා. මේ ගමෙහි අසූ කෝටියක ධන සම්පත් පිරුණු සිටුවරයෙක් හිටියා. මොහුගේ නම කෝසිය. අධික මසුරුකම නිසා මොහුට කිව්වේ ‘මච්ඡරිය කෝසිය’ කියලයි. එ් කියන්නේ ‘මසුරු කෝසිය’ කියලයි. මේ පුද්ගලයා සතු ධනයෙන් ස්වල්පයක් වත් අනුන්ට දෙන්නෙ නෑ. කොටින්ම තණ කොළයක අග තැවරුණ තෙල් බින්දුවක ප‍්‍රමාණයක් වත් අනුන්ට දෙන්නේ නෑ. තමන් කන්නෙ බොන්නෙත් නෑ. අඹු දරුවන්ට වියදම් කිරීමකුත් නෑ. සිල්වතුන්, ගුණවතුන්ට දීමකුත් නෑ. ඔහුගේ සම්පත් රකුසෙක් අරක් ගත්තු විලක් වගෙයි.
දිනක් බුදුරජාණන් වහන්සේ හිමිදිරි උදෑසන මහා කරුණා සමාපත්තියට සමවැදී ලෝක සත්වයා දෙස බැලුවා. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ මහා කරුණා බුදු නෙතට මේ මසුරු කෝසිය සිටාණන්ව පෙනුණා. මොහු මසුරු බව හැබෑව. මහ ලෝබ කුණා බව හැබෑව. නමුත් සෝවාන් ඵලයට පත්වෙන්නට තරම් උදාර පිනකුත් මොහුට තියෙනවා. එ් නිසා සතර අපායේ වැටෙන සසරින් මේ තැනැත්තාව ගොඩ දමන්නට ඕන කියා මහා කරුණා අදහසක් එ් බුදු සිතේ පැන නැංගා. ඔහුට ධර්මාවබෝධයට සුදුසු අවස්ථාව බුදුරජාණන් වහන්සේ දුටුවා.
එදා උදේ වරුවේ මසුරු කෝසිය බිම්බිසාර රජතුමාගේ රාජ සේවයට ගියා. ගිහින් ආපසු එන අතරේ ඉතාමත් බඩගින්නේ පෙළෙන දුගී මිනිසෙකු දුටුවා. ඔහු මහා ගිජුකමින් කැවුමක් කකා හිටියා. මසුරු කෝසිය සිටාණන් නැවතුණා. හොඳට බැලුවා. අර දුගියා කැවුම කද්දී සිටුතුමාගේ කටට කෙළ ඉනුවා. කැවුම් කන්නට පුදුමාකාර ආසාවක් ඇතිවුණා.
‘අනේ… එ්ත් මං කොහොමද කැවුම් කන්නේ..? මං කැවුම් කන්ට ගියොත් බොහෝ දෙනෙක් කැවුම් කන්නට වටවේවි. එතකොට හාල්, ගිතෙල්, පැණි, තෙල් සෑහෙන වියදම් වේවි. හපොයි…! හපොයි…! එහෙම කරන්න බැහැ’ කියල හිත ඇතුලේ කැවුම් කෑමේ ආසාව තියාගෙන කෙළ ගිල ගිල සිටු මාළිගාවට ගියා.
අලු යට ගින්නක් වගේ මෙයාගෙ හිතේ මතු වෙවී එන්නේ කැවුම් කෑමේ ආසාවමයි. අර දුගී මනුස්සයා රස කර කර කැවුම් කාපු හැටි මතක් වෙනවා. මේ ගැනම සිතමින් සිටිද්දී මොහු මැලවිලා ගියා. මුහුණ විරූපී වුණා. ඇඟපත අප‍්‍රාණික වුනා. හුස්ම ගන්නත් අමාරු වුණා. කෙලින්ම ඇඳට ගිහින් ඇද වැටුණා. කවුරුන් සමඟ වත් කතා බස් කළේ නැහැ.
සිටුතුමාගේ බිරිඳට විශාල දුකක් ඇතිවුණා. තමන්ගේ ස්වාමියාට වුණේ මොකක්ද කියා ඇයට තේරුම් ගන්නට බැහැ. ඇය සිටුතුමා ළඟට ගිහින් පිට අතගාමින් ආදරයෙන් කතා කළා.
“අනේ ස්වාමීනී, මොකක්ද මේ ඔයාට වුණේ?”
“නෑ…. මට මොකුත් වුණේ නෑ.”
“ඇයි එහෙම කියන්නේ..? ඔයා හරි අමුතුයි. මහා දුකෙන් වගෙයි ඉන්නෙ. මූණ කට වේලිලා ගිහින්. රජ්ජුරුවන් වහන්සේ කිපුණා වත්ද?”
“නෑ… එහෙම දෙයක් වුණේ නෑ.”
“එහෙම දෙයක් වුනේ නැත්නම්, දූදරුවන් ගෙන්, දැසි දස්සන් ගෙන් ඔයාට යම්කිසි වරදක් වුණාද?”
“නෑ… එහෙම දෙයක් වුණෙත් නෑ.”
“එහෙනම්…? ඔයාට යම් කිසි ආසාවක් ඇතිවුණා ද?”
එතකොට සිටුතුමා නිශ්ශබ්ද වුණා. උත්තරයක් දුන්නෙ නෑ. සිටු බිරිඳ මෙහෙම කිව්වා.
“අනේ ස්වාමීනී, ආසාවක් තියෙනවා නම් කියන්න. මං හැකි සෑම ආකාරයකින් ම එ් ආසාව ඉෂ්ට කරන්නම්.”
එතකොට සිටුතුමා මළානික ඇස් දෙකෙන් බිරිඳ දෙස බැලුවා. නිශ්ශබ්දව ටිකක් වෙලා හිටියා. කෙඳිරි ගගා කිව්වා,
“ඔව්…. මට…. මට…. එක්තරා …. ඉතාමත්…. ඉතාමත්….. ආසාවක්…. තියෙනවා…..”
“ඉතින් ස්වාමීනී, කියන්න මොකක්ද එ් ආසාව?”
“ම්…. ම්…. මං කොහොමද එ්ක කියන්නේ…..?”
“අනේ ස්වාමීනී, කියන්න….”
එතකොට සිටුතුමා අමාරුවෙන් වගේ මෙහෙම කිව්වා.
“මට හිතේ තියෙනවා ලොකූ ආසාවක්…. මං ආසයි…. ඔව්…. මං ආසයි…. කැවුමක් කන්න.”
සිටු බිරිඳ හයියෙන් හිනාවෙන්න පටන් ගත්තා.
“අනේ ස්වාමීනී, ඕක ඉතින් සුළු දෙයක් නෙ. ඔබතුමා දිළින්දෙක්ද? අපි මේ මුළු ගම්මානයටම සෑහෙන්න කැවුම් හදමු.”
“ඈ…. මොකක්….? ගම්මානෙටම….? එවුන්ට ඕන නම් කැවුම් හදාගෙන කාපුවාවෙ.”
“එහෙමනම් ස්වාමීනී, අපි මේ වීදියේ සිටින සියලු දෙනාට සෑහෙන්න කැවුම් හදමු.”
“ඇති…. ඇති…. මං දන්නවා ඔහේට බොහොම සල්ලි තියෙනවා කියල.”
“එහෙම නම් ස්වාමීනී, අපේ අවට ගෙවල්වලට සෑහෙන්න කැවුම් හදමු.”
“හා…. හා…. එ් තරම්ම වියදම් කරන්න ලෑස්තිද ඔහේ…?”
“එහෙනම් ස්වාමීනී, අපේ දරුවන්ට සෑහෙන්න කැවුම් හදමු.”
“මේ කැවුමකට දරුවන්ව පටලවාගන්නෙ අසවල් දේකටද?”
“එහෙම නම් ස්වාමීනී, අපි දෙන්නට කැවුම් හදමු.”
“ඔහේට කැවුම් වලින් වැඩක් නැහැ. ඔහේට මොකටද?”
“එහෙනම් ස්වාමීනී, ඔබතුමාට විතරක් කැවුමක් හදන්නම්.”
“අන්න හොඳයි. බොහොම අගෙයි. හැබැයි සොඳුරී, වැඩේ ලේසි නෑ. මෙහිදිම කැවුම් හැදුවොත් බොහෝ දෙනෙක් වටවේවි!”
ඉතින් සිටුතුමා අහස පොළොව ගැටලන්න වගේ කල්පනා කරන්න පටන් ගත්තා. එකපාරටම උඩ පැනල හිනහ වෙලා අත්පුඩියක් ගහලා මෙහෙම කිව්වා.
“හරි… මට ක‍්‍රමයක් අහුවුණා. කැවුමට වුවමනා කරන ජාති ටික ලෑස්ති කරන්න. සුණු සහල් තිබුණාම ඇති. පැන් ටිකත්, ගිතෙල් ටිකත්, තෙල් ටිකත් අරගෙන උඩතට්ටුවට යං. එහිදි නිවිහැනහිල්ලේ කැවුම් කන්න පුළුවන්.”
සිටුතුමාත්, සිටු දේවියත් කැවුම්වලට වුවමනා ද්‍රව්‍ය පිළියෙල කරගෙන උඩ තට්ටුවට නගින්න පිටත් වුනා. යට මහලේ ඉඳලාම දොරවල් වසමින් සිටුතුමා උඩු මහලට ඇවිදින් සැනසුම් සුසුම් හෙලුවා.
“හප්පේ…. යන්තම් ඇති. නිදහසේ කැවුමක් කන්න දැනුයි පිළිවෙලක් වුණේ.”
බුදුරජාණන් වහන්සේ එදා වැඩසිටියේ සැවැත් නුවර දෙව්රම් වෙහෙරේ. ඉතින් උන්වහන්සේ මුගලන් මහරහතන් වහන්සේ අමතා මෙය වදාළා.
“පින්වත් මොග්ගල්ලාන, අද රජගහ නුවර සක්කාර කියන ගමේ මච්ඡරිය කෝසිය සිටුතුමා කැවුම් කන්නට ආසාවෙන් සත්වෙනි උඩුමහල් තලයේ ඉන්නවා. අනිත් අයට කැවුම් දෙන්නට වෙයි කියන භයෙන් තමයි උඩු මහලට නැග්ගේ. ඔබ ගිහින් ඔහුව දමනය කරන්න. ඍද්ධි බලයෙන් එ් දෙදෙනාව සැවැත් නුවරට කැඳවාගෙන එන්න. අද මමත්, මේ පන්සීයක් භික්ෂූන් වහන්සේලාත්, එ් දෙදෙනා පූජා කරන කැවුම් වලින් තමයි දානය පිරිමසා ගන්නේ.”
මච්ඡරිය කෝසිය සිටුතුමා තම බිරිඳ කැවුමට පිටි සූදානම් කරන හැටි මහා ආසාවෙන් බලා සිටියා. තාච්චිය ලිප තබා තෙල් රත්වන විට එ් ආසන්නයේ ඇති ජනේලයෙන් අමුත්තෙක් පෙනුණා. සිටුතුමාගේ දෑස් උඩ ගියා. පපුව ගැහෙන්න ගත්තා. ඇඟ වෙව්ලුවා.
“හපොයි…. මේ වගේ උදවියගේ දැක්මට භයෙන්මයි මං මෙතනට ආවෙ. මේ භික්ෂූන් වහන්සේලාගෙන් බේරෙන්නට බැහැ නෙව. අහසෙන්ම ඇවිල්ලා ඉන්නවා.”
අහස් තලයේ වැඩසිටි මුගලන් මහරහතන් වහන්සේ දුටු සිටුතුමා තොල කට වෙව්ල වෙව්ල මෙහෙම කිව්වා.
“එම්බා ශ‍්‍රමණය, අහසේ වැඩහිඳ ඔය මොකද කරන්නේ? ඔහොම නොවෙයි, අහසේ පියවර තබ තබා සක්මන් කළත්, කැවුම් ලැබෙයි කියලද හිතන්නේ?”
එතකොට මුගලන් මහරහතන් වහන්සේ අහසේ සක්මන් කළා.
“ආහා…. සක්මන් කළේ මොකුත් ලැබෙයි කියලද? මේ ඇහුණද? ඔහොම නොවෙයි පළඟක් බැඳගෙන වාඩි වුනත් කැවුම් ලැබෙන්නෙ නෑ ඕං…”
එතකොට මුගලන් මහරහතන් වහන්සේ පළඟක් බැඳගෙන වාඩිවුණා.
“එහෙමද? එතකොට පළඟකුත් බැඳගත්තා නෙව. තමුන්නාන්සෙට වැරදීමක්. ඔහොම නෙවෙයි ජනෙල් කවුළුව ගාවට ඇවිදින් සිටගත්තත් කැවුම් නෑ ඔන්න….”
එතකොට මුගලන් මහරහතන් වහන්සේ ජනෙල් කවුළුව ළඟ සිටගත්තා.
“සිටගත්තට වැඩක් නෑ. මුළු ශරීරයෙන් දුම් පිටකළත් කැවුම් නෑ ඕං….”
එතකොට මුගලන් මහරහතන් වහන්සේ සිරුරින් දුම් පිටකළා. එ් දුමින් උඩුමහල් තලය වැසී ගියා. සිටුතුමාගේ ඇස්වලට හරි අමාරුයි. ඇස් කුඩා කරගෙන කේන්තියෙන් බලා සිටියා. ‘ඔහොම නෙවෙයි, ගිනි ඇවිලිලා ගියත් කැවුම් නෑ ඔන්න…’ කියල කියන්න හිතුනත් මාළිගයට අනතුරක් වෙයි කියල හිතල එහෙම කිව්වෙ නෑ.
‘මේ ශ‍්‍රමණයා මහා කෑදරයෙක්. කැවුම් ලබාගෙන මිසක් යන පාටක් නෑ. ඉක්මනට කැවුමක් දීලා පිටත් කරන්නට ඕන’ කියා සිතා බිරිඳට මෙහෙම කිව්වා.
“සොඳුරියේ, චූටියට කැවුමක් හදාපන්. මේ ශ‍්‍රමණයාව ඉක්මනට පිටත් කරපන්.”
ඉතින් බිරිඳ පිටි ස්වල්පයක් තෙලට දැම්මා. හරි පුදුමයි! තාච්චිය පුරාවට ලොකු කැවුමක් හැදුණා. සිටුතුමාට හරි කේන්තියි.
“ඔහේට තේරෙන්නෙ නැද්ද? ඔහොම පිටි දාන සිරිතක් තියෙනවාද? ඔය කැවුම අයින් කරපන්. හැන්ද මට දීපන්.”
ඉතින් සිටුතුමා තමන්ගේ අතින්ම ඉතාම ස්වල්පයක් පිටි ගෙන තාච්චියට දැම්මා. කලින් කැවුමටත් වඩා විශාල කැවුමක් හැදුණා. එ් කැවුමත් අයින් කරලා තව පිටි ස්වල්පයක් දැම්මා. හදන හදන කැවුම විශාලයි. අන්තිමේදී සිටුතුමා බිරිඳට මෙහෙම කිව්වා.
“කරන්න දෙයක් නැහැ. ඔය කැවුම් වලින් එකක් දීලා පිටත් කරන්න.”
ඇය කැවුමක් ගනිද්දී සියලුම කැවුම් එකට ඇලුණා.
“ස්වාමීනී, හරි වැඩේ… ඔක්කොම කැවුම් එකට ඇලුණා නෙව. අයින් කරන්න බැහැනෙ.”
“බැරි වෙන්නෙ කොහොමද? මෙහෙ දීපන්. මං ඕක අයින් කරන්නම්”

ඔහුටත් කැවුම් වෙන් කරන්නට බැරුව ගියා. දෙන්න දෙපැත්තට කැවුම් ඇද්දා. සිටුතුමාට හොඳටම මහන්සියි. ඇඟෙන් දහඩිය දැම්මා. පිපාසය ඇතිවුණා. බිරිඳට මෙහෙම කිව්වා.
“අනේ…. බිරින්ඳේ, මට කැවුම් වලින් කම් නැතේ….! මේ ඔක්කොම කැවුම් පූජා කරපන්.”
ඇය සියලුම කැවුම් මුගලන් මහරහතන් වහන්සේට පූජා කළා. උන්වහන්සේ මේ දෙදෙනාට ධර්මය දේශනා කළා. පින් පව්වල විපාක පෙන්වා දුන්නා. දන් දීමේ අනුසස් පෙන්වා දුන්නා. දෙදෙනාගේම සිත පැහැදුණා. සිටුතුමාට හරි සතුටුයි. සිටුතුමා සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් වුණා.
“අනේ ස්වාමීනී, දීමේ අනුසස් මං කළින් දැනගෙන හිටියේ නැහැ. මං සතුටු වුණේ ලෝභකමින් විතරයි. නමුත් දැන් මට දීමේ වටිනාකම තේරෙනවා. ස්වාමීනී, මේ ආසනයේ වැඩහිඳ දන් වළඳන සේක්වා!”
“සිටුතුමනි, අපගේ ශාස්තෘන් වහන්සේ පන්සීයයක් රහතන් වහන්සේලා පිරිවරා කැවුම් වළඳින්නට සූදානමින් සිටිනවා. එ් නිසා මේ කැවුම් මා ඔබ අතට දෙන්නම්. ඔබේ අතින්ම බුදුරජාණන් වහන්සේ ප‍්‍රමුඛ භික්ෂුසංඝයාට පූජා කරන්න.”
“ස්වාමීනී, එ්ක හරි පුදුම කතාවක් නෙ. අපි මේ ඉන්නෙ හත්වෙනි තට්ටුවේනෙ. මෙතන කොහේද බුදුරජාණන් වහන්සේ?”
“සිටුතුමනි, මෙයින් යොදුන් හතළිස් පහක් ඈතින් පිහිටි ජේතවනාරාමයේ තමයි බුදුරජාණන් වහන්සේ වැඩඉන්නේ. අපි එතනට යමු.”
“ස්වාමීනී, එච්චර දුරක් අපි කොහොමද යන්නේ?”
“සිටුතුමනි, එ් ගැන හිතන්න එපා! ඔබට තියෙන්නේ පහත මාලයට බැස එළියට පිය නැගීම විතරයි. එතන දෙව්රම් වෙහෙර තියෙනවා.”
මුගලන් මහරහතන් වහන්සේ ඍද්ධි බලයෙන් එම මාළිගා දොරටුව දෙව්රම් වෙහෙරට රැගෙන ගියා. සිටු යුවළ පහළ මහලට බැස දොර විවර කළ විට දෙව්රම් වෙහෙර දුටුවා.
එ් දෙදෙනාම බුදුරජාණන් වහන්සේ ප‍්‍රමුඛ භික්ෂු සංඝයාට කැවුම් පූජා කළා. ඍද්ධි බලය නිසා කැවුම් අවසන් වූයේ නැහැ. සංඝයා වැළඳූ පසු එ් දෙදෙනාත් බඩ කට පුරා කැවුම් අනුභව කළා. සියලු දෙනාටම කැවුම් බෙදුවා. එ්ත් අවසන් වෙන්නෙ නැහැ.
“ස්වාමීනී, කැවුම් ඉවර වෙන්නේ නැහැ නෙව.”
එතකොට බුදුරජාණන් වහන්සේ මෙය වදාළා.
“එහෙම නම් සිටුතුමනි, ජේතවන දොරටුව අසළ ඇති වළට දමන්න.”
සිටුතුමා ජේතවන දොරටුව අසළ බෑවුම් වළට ඒ කැවුම් දැම්මා. එතන කැවුම් දැමූවල නමින් කවුරුත් දැන් හඳුන්වනවා. ඉතින් එ් දෙදෙනා බුදුරජාණන් වහන්සේ ගෙන් ධර්මය ඇසුවා. දෙදෙනාම සෝවාන් ඵලයට පත්වුණා. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ගිහි ශ‍්‍රාවකත්වය ලබාගත් මේ දෙදෙනා ශාස්තෘන් වහන්සේගේ පා කමල් වැඳ යළි තම මාළිගය ඇතුළට පිවිසුණා. රජගහ නුවර සක්කාර ගමේ සිටි තැනටම යළි පැමිණුනා.
එදා සිට මේ සිටුතුමා කිසි ලෝභකමක් නැතුව හැමෝටම උදව් කළා. වැව් පොකුණු තැනුවා. ආරාම හැදුවා. භික්ෂුසංඝයා උදෙසා වෙහෙර විහාරත් හැදුවා. එක දවසක් දම්සභා මණ්ඩපයේ රැස් වූ භික්ෂූන් වහන්සේලා මේ ගැන කතාබස් කරමින් සිටියා.
“ප‍්‍රිය ආයුෂ්මත්නි, බලන්න. මුගලන් මහතෙරුන් වහන්සේගේ ආනුභාවය හරි පුදුමයි. සිටුතුමාගේ ශ‍්‍රද්ධාවටත් හානි නොකොට, ධනයටත් හානි නොකොට මොහොතකින් දමනය කළා නෙව. ජේතවනයටත් රැගෙන ආවා නෙව. ශාස්තෘන් වහන්සේටත් මුණගස්සවලා මාර්ග ඵල අවබෝධයටත් අවස්ථාව සැලැස්සුවා නෙව. මුගලන් මහතෙරුන් වහන්සේගේ ආනුභාවය හරි පුදුමයි.”
මේ විදිහට මුගලන් මහරහතන් වහන්සේගේ ගුණවත්කම කතා කරමින් සිටිද්දී බුදුරජාණන් වහන්සේට මෙය දිව්‍ය ශ‍්‍රවණයෙන් ඇසුණා. එ් නිසා එය අරභයා බුදුරජාණන් වහන්සේ මෙය වදාළා.
“පින්වත් මහණෙනි, භික්ෂුවක් කටයුතු කරන්නට ඕන ඔය විදිහටයි. දායකයින්ගේ ශ‍්‍රද්ධාවට හානි කරන්නේ නැතුව ඔවුන්ගේ භෝග සම්පත්වලටත් හානි කරන්නේ නැතුව ඔවුන්ගේ පවුල් පීඩාවට පත්කරන්නෙත් නැතුව කරුණාවෙන් කටයුතු කරන්නට ඕන. මලකින් රොන් ගන්නා බඹරෙක් වගෙයි කටයුතු කළ යුත්තේ. මොග්ගල්ලානයන් කටයුතු කරන්නේ එ් විදිහටයි.”

මෙසේ වදාළ බුදුරජාණන් වහන්සේ එහි අර්ථය ගාථාවකට කැටිකොට ඉතාම මිහිරි ස්වරයෙන් වදාළා.
බඹරා මල් පැණි වලට හරි ආසයි. ඉතින් ඌ ලස්සන මල් සොයා ගෙන යනවා. ගිහින් එ් කිසි මලකට හානි නොකොට, මල නොතලා මල් පැණි ගෙන යනවා. එයින් එ් මලේ සුන්දරත්වයට හානියක් සිදුවෙන්නේ නෑ. බඹරාට පැණිත් ලැබෙනවා. ඉතින් එ් බඹරා මල් පැණි බිඳ බිඳ එකතු කරලයි මී වදයක් හදන්නේ. මුනිවරයාත් ගමේ හැසිරිය යුත්තේ ඒ විදිහටයි. කාටවත් පීඩාවක් නොකොට, කපටිකමකින්, වංචාවකින් තොරව, බලපෑමකින් තොරව තමයි සිව්පසය ලබාගන්නේ. එතකොට ඒ මුනිවරයාගේ හැසිරීම නිසා ගම්වැසියාගේ ශ‍්‍රද්ධාවට හානියක් සිදුවන්නේ නැහැ. භෝග සම්පත්වලට හානියක් සිදුවන්නෙත් නැහැ. ධර්මයේ හැසිරෙන මුනිවරයා තුවාලයකට බෙහෙතක් දමනවා වගේ, කාන්තාරයෙන් එතෙර වෙන කෙනෙකුට ලැබෙන ආහාරයක් වගේ, සිහි නුවණින් යුතුව සිව්පසය පරිහරණය කරලා තම තමන්ගේ බණ භාවනා කටයුතුවල යෙදෙනවා. මාර්ග ඵල උපදවා ගන්නට අවස්ථාව ලබාගන්නවා. රහතන් වහන්සේලා කරන්නේ දන් වළඳා අරහත් ඵල සුවයෙන් වැඩසිටීමයි. 
බුදුරජාණන් වහන්සේගේ සදහම් පදය ඇසූ බොහෝ දෙනෙකුට විශාල යහපතක් සිදුවුණා.

The Monk In The Village

Just as a bee in a flower
harming neither hue nor scent
gathers nectar, flies away,
so in towns a Wise One fares.

Explanation:  The bee extracts honey from flowers without damaging either the colour or the fragrance of the flower and in so doing helps the tree bear much fruit. Similarly, the silent sage goes about the village collecting alms without harming anyone even minutely, and in so doing helps people gain much merit and happiness.

The Story of Kosiya, the Miserly Rich Man
While residing at the Jetavana monastery, the Buddha uttered Verse  of this book, with reference to the Chief Disciple Maha Moggallana and the miserly rich man, Kosiya.
In the village of Sakkara, near Rajagaha, there lived a miserly rich man by the name of Kosiya, who was very reluctant to give away even the tiniest part of anything belonging to him. One day, to avoid sharing with others, the rich man and his wife were making some pancakes in the uppermost storey of their house, where no one would see them.
Early in the morning, on that day, the Buddha through his supernormal power, saw the rich man and his wife in his vision, and knew that both of them would soon attain Sotapatti Fruition. So he sent his Chief Disciple Maha Moggallana to the house of the rich man, with instructions to bring the couple to the Jetavana monastery in time for the midday meal. The Chief Disciple, by supernormal power, reached Kosiya's house in an instant and stood at the window. The rich man saw him and asked him to leave; the Venerable Maha Moggallana just stood there without saying anything. In the end, Kosiya said to his wife, "Make a very small pancake and give it to the bhikkhu." So she took just a little amount of dough and put it in the pan, and the cake filled up the whole pan. Kosiya thought his wife must have put in too much, so he took just a pinch of dough and put it into the pan; his pancake also swelled into a big one. It so happened that however little dough they might put in, they were unable to make small pancakes. At last, Kosiya asked his wife to offer one from the basket to the bhikkhu. When she tried to take out one from the basket it would not come off because all the pancakes were sticking together and could not be separated. By this time Kosiya has lost all appetite for pancakes and offered the whole basket of pancakes to Maha Moggallana. The Chief Disciple then delivered a discourse on charity to the rich man and his wife. He also told the couple about how the Buddha was waiting with five hundred bhikkhus at the Jetavana monastery in Savatthi, forty-five yojanas away from Rajagaha. Maha Moggallana, by his supernormal power, then took both Kosiya and his wife together with their basket of pancakes, to the presence of the Buddha. There, they offered the pancakes to the Buddha and the five hundred bhikkhus. At the end of the meal, the Buddha delivered a discourse on charity, and both Kosiya and his wife attained Sotapatti Fruition.
Next evening, while the bhikkhus were talking in praise of Maha Moggallana, the Buddha came to them and said, "Bhikkhus, you should also dwell and act in the village like Maha Moggallana, receiving the offerings of the villagers without affecting their faith and generosity, or their wealth."


Then the Buddha spoke in verse as follows:

 As the bee collects nectar and flies away without damaging the flower or its colour or its scent, so also, let the bhikkhu dwell and act in the village (without affecting the faith and generosity or the wealth of the villagers).

Thursday, October 5, 2017

ථේරි ගාථා . 48.




දන්තිකා තෙරණිය ගේ ගාථා.
48.
මං දවල් කාලෙ ගිජුකුළු පර්වතේ ගත කරල , නික්මිලා යනකොට ගඟෙන් ගොඩට ආපු ඇතෙක් ගංතෙරේ ඉන්නව දැක්ක.


හෙන්ඩුවක්  අතට ගත්ත මිනිහෙක් ඒ ඇතාට කිව්ව පය දික්කරන්ට කියල. ඇතා කකුල් දික්කලා. අර මිනිහා එතනින් තමයි ඇතා ගෙ පිට උඩට නැග ගත්තෙ.
මේ ඇතා ඉස්සර දමනය වෙච්ච එකෙක් නොවේ. මිනිස්සු තමයි ඇතාව දමනය කරල ගත්තෙ. ඉතින් මං බලාගෙන හිටිය දමනය කරපු ඒ ඇතා දිහා. ඒක මං හිතට ගත්තා. මාත් වනාන්තරය ට ගිහින් හිත සමාධිමත් කළා.

මේ වනාහී දන්තිකා නම් මහ රහත් තෙරණිය නම් වඳාල ගාථා වන්‍ වේ.

Monday, August 7, 2017

බෙස්ට් ලයිෆ් දඹදිව වන්දනා සමඟ - 20 - අසිරිමත් ගයාවේ


අද මේ ලියන්නේ අප ගයාවෙ ගතකල අවසන් දිනයයි. ශීලසමාදානයෙන් පසුව අප නැවතී සිටි නවාතැනට එනවිට බොහෝ රෑ බෝවී තිබුනා. වෙහෙසත් සමග සිතේ සතුටත් සමග අපේ ගමනාන්තයට ලක්වන බව වැටහුනා. දැන් බුද්ධගයාවේ නවාතැන් බොහොමයක් තියෙනවා.  ඉන්දියාවේ මහා බෝධි සමාගමේ නවතැන්පලවල් වල ඉතාම සාධාරණ මුදලකට නවාතැන් ගත හැක. ඔබට පහත සදහන් මහා බෝධි සමාගමේ දුරකථන අංකයෙන් විස්තර ලබා ගතහැක. 
ඉන්දියාවේ මහා බෝධි සමාගම 0091-631-2200742
0091-631-2200716  ඊ මේල්- mbsi_1891@yahoo.com


බුද්ධගයාව තරම් සිත් පහන් කරන තැනක් මේ මිහිපිට ඇතැයි මට නොසිතේ. දින කීපයක් මෙහි ගතකරන්නට තිබුනානම් කියා නොයෙක් වර සිතුණි. මෙහි ශ්‍රී මහා බෝධිය අසල තියෙන සිසිලස හා සෙවන අනුරපුර අප ශ්‍රී මහා බෝධි සෙවනේ මෙන් ගත සිත සිසිල් කරයි. මෙහිදී අප සියළු දෙනාටම සැදැහැවත් කුලපුත්‍රයෙක්, කුලවමියක් ලෙස හදුන්වා සහතික පත්‍රයක් ලැබුණි. 

ශ්‍රී මහා බෝධීන් වහන්සේ සිදුහත් කුමරු උපන් අවස්ථාවේම පහලවූ වස්තූන්ගෙන් එකකි. 

අප මහා බෝසතාණන් වහන්සේ බුද්ධත්වයට පත්ව පළමුසතිය නිවන්සුව විඳිමින් ද දෙවන සතියේ එම වෘක්ශයට ගරුකිරීමක් ලෙස අනිමිසලෝචන පූජාවෙන් පිදූ සේක. මෙලෙස පිදුම් ලැබූ බෝධීන් වහන්සේට පළමුවෙන්ම උවදුරක් සිදුවන්නේ අශෝක රජුගේ කාලයේය. 
පසුව ධර්මාශෝක රජතුමාගේ පසුකාලෙක බිසවවූ තීක්ෂණ රක්ෂිතා නම් කුමරියක විසින් බමුණන් ලවා විසකටු ගසා බෝධීන්වහන්සේ මරාදැමීමට කටයුතු යෙදූහ.  එහෙත් විස්මයකට මෙන් බෝධීන් වහන්සේ නැවත් එම ස්ථානයේන්ම පැන නැගුණි.  රජතුමාගේ අවසන් කාලයේ මහත් ශ්‍රද්ධාවෙන් සත්කාර කල බව කියැවේ.

පසුකාලෙක දි බටහිර බෙංගාලයේ ශශංක නම් රජතුමා ද බෝධීන් වහන්සේ කපා දමා ගිනිතබා උක්පැණි වත්කර විනාශ කළහ. පසුව මගධයේ රජවූ පූර්ණවර්ධන නම් රජතුමා කල සත්කාර නිසා මුල් වලින් නැවතත් එක් අංකුරයක් පැන නැගුණි. එය ප්‍රවේශම් කිරීම සඳහා අඩි විසි හතරක් උස තාප්පයක් බඳවා ආරක්ශා කෙරුණි.

නාලන්දා විශ්වවිද්‍යාලය විනාශකල මුස්ලිම් ආක්‍රමණ සමයේ යළිත් ගිණිබත් වූ බෝධීන් වහන්සේ යලිත් පැන නැගී ඇත. 

ඉතා ආශ්චර්යවත් ව යලිත් මහා සුළිකුණාටුවකට පසුව හත්වෙනිවරටත් විරාජමාණව අසිරිමත්ව නැගී සිටියහ.  
අද අපි වන්දනාමාන කරන්නේ එම ජය ශ්‍රී මහ බෝධීන් වහන්සේටය.





  බුද්ධගයා පරිශ්‍රයේ කුඩා විහාර දහ හතක් වේ. වරින් වර රජ වූ රජ වරුන් විසින් මේවා ඉදිකර ඇතැයි විශ්වාස කෙරේ. 


අද අපහට මෙම විහාර පරිශ්‍රය වැදපුදා ගැනීමට හැකිවන්නේ ශ්‍රීමත් අනගාරික ධර්මපාළ තුමාහට පින් සිදුවන්නටය.

අප නවාතැනට පැමිණ රාත්‍රී ආහාරයෙන් පසුව ශාලාවේ සියළු දෙනා එක්ව අපහට අනේක විධ අයුරින් උපකාර කල ඉන්දියානු දරුවන්ට ස්තූති කිරීමක්ද සිදුකරන ලදී. 





අප විසින් කුඩා තිළිණ ප්‍රදානයක් ද කෙරුණි. සැම දෙනාම පසුදා යලි මව්බිම බලා යාමට සූදානම් විය යුතු විය.






මෙය මේ චාරිකාවේ අවසන් සටහනයි. මේ සටහන මට නිමා කරන්නට වන්නේ ඉතාම කණගාටු දායක ආරංචියකින් මයි. අප සමඟ අපේ ගමන් නියමුවාවූ අජිත් ක්‍රිශාන්ත මහතා පසුගිය සතියේ අප අතැර ගියේ ජීවිතයේ අනියත බව පසක් කරමින්. ඉතාම මහත්මා ගතිගුණයන්ගෙන් පිරි මිනිසෙකු අපහට ඇසුරු කිරීමට ලැබීමත් භාග්‍යක් සේ සලකමි. 

ඔබ අප මේ වන්දනාවෙන් සිදුකර ගත්තාවූ සියළුම පුන්‍ය ධර්මයන් එතුමාට අත්පත් වේවා!  ඉතා කෙටිකලකින් සසර දුක් නිවා නිවනේ සැනසීම ලැබේවා!  

මේ සදහා අපහට උපකාර කල සියළුම දෙනාට මේ පින් අත්පත් වේවා.
 හැමටම සසර දුක් නිමාවී නිවනේ සැනසීම ලැබේවා!




Saturday, July 8, 2017

ධම්ම පදය – 04. පුප්ඵ වර්ගය 4

පහුගිය ධම්ම පද ගාථා රත්නයට පාදක වුන කථා ප්‍රවුත්තිය අද ඔබට කියන්නේ බොහොම සතුටින්. වෛරය අපේ ජීවිත වලට කොයි තරම් බලපානවද කියල ඔබටම හිතා ගත හැකි. මේ ගථාරත්නය අද කාලයට කොයිතරම් ගැලපෙනවාද කියල ඔබට තේරේවි.


“ආශාව පසුපස ගිහින් මාරයාට ගොදුරු වෙනකම් දන්නෙම නෑ”


විඩූඩභගේ අවසානය පිළිබඳව අනුවේදනීය කතාව
 තමයි දැන් ඔබට අසන්නට ලැබෙන්නේ. කාමයන්
 පසුපස යන මිනිසා නවතින්නේ නිරයේ බව 
කිසිකෙනෙකුට සිතාගන්නටවත් බැහැ. 
කාමයන් වටා ඊර්ෂ්‍යාව, ක්‍රෝධය, බද්ධ වෛරය, 
පළිගැනීම, එකට එක කිරීම පෙළගැසෙන්නේ 
තමාටත් නොදැනීමයි. රජවරුන්ගේ ජීවිතවල සිට 
සාමාන්‍ය මනුෂ්‍යයාගේ ජීවිතය දක්වා වෙලී ඇති 
කාමාශාව විසින් ඔවුන්ව ඉතාමත් සංකීර්ණ වූ 
දයාවිරහිත වූ විකෘති පළිගැනීම් තෙක් ගෙන යනවා. 
එහි අනිෂ්ට විපාක පොදු ජනයාට විඳවන්නට සිදුවන 
ආකාරය විඩූඩභගේ සිද්ධිය තුළින් දිස්වෙන්නේ 
කැඩපතකින් දකින්නාක් පරිද්දෙන්.
කොසොල් රජ්ජුරුවන්ට විඩූඩභ කියලා පුතෙක් 
සිටියා. එ් පිළිබඳව පසුබිම් කථාව මේකයි. 
අනේපිඬු සිටුතුමා, විශාකා මහෝපාසිකාව, සුප්පියා
 උපාසිකාව ආදීන් දිනපතා භික්ෂූන් වහන්සේලාට
 දන් දුන්නා. අනේපිඬු සිටු මාළිගාවේ දිනපතා 
දෙදහසක් භික්ෂූන්ට දන් දුන්නා. විශාඛාව ද සුප්පියා 
ද දිනපතා පන්සියයක් භික්ෂූන්ට දන් දුන්නා.
මෙය දුටු කොසොල් රජතුමාටත් පන්සියයක් 
භික්ෂූන්ට දිනපතා දන්දෙන්නට ආසා ඇතිවුණත්,
 භික්ෂූන් වහන්සේලා රාජමාලිගයෙහි දන් පිණිස 
එතරම් කැමැත්තකින් වැඩියේ නෑ. එනිසා සංඝයාගේ
 විශ්වාසය දියුණු කරගැනීමේ අදහසින් කොසොල්
 රජ්ජුරුවන්ට ශාක්‍ය වංශය සමඟ ඤාති 
සම්බන්ධයක් ඇතිකරගන්නට වුවමනා වුණා. 
රජතුමා ශාක්‍ය වංශික රජවරුන්ට සංදේශයක් 
යැව්වා. රාජමාළිගාවට වහාම ශාක්‍ය කුමාරිකාවක් 
එවන්න කියලා.
ශාක්‍යවරුන් රැස්වුණා. ඔවුන් කිසි කෙනෙක් 
ශාක්‍ය කුමාරිකාවක් රජතුමාට දෙන්නට කැමැති
 වුණේ නෑ.
 කොසොල් රජතුමා ක්ෂත‍්‍රීය වංශිකයෙක් වුනත් 
ශාක්‍ය වංශයෙන් පහළයි. මේ නිසා ‘යවලත් බෑ. 
නොයවාත් බෑ’ යන තත්වයට පත්වුණා. අන්තිමේදී 
මහානාම ශාක්‍ය රජු නිසා එම මාළිගයේ දාසියකගේ
 කුසේ උපන් වාසභ ඛත්තියා කියන දාසිය යවන්නට
 තීරණය කළා.
ශාක්‍ය වංශිකයන් ශාක්‍ය රාජකුමාරිකාවක් 
දෙන්නට පොරොන්දු වූ බවට කොසොල් රජතුමාට
 පණිවිඩය ආවා. රජතුමා මෙහෙම කිව්වා.
“ශාක්‍ය වංශිකයන්ගේ කතා විශ්වාස කරන්නට 
බැහැ. නුඹ මෙහෙම කරපන්. නුඹ ගිහින් බලාපන්
 මහානාම ශාක්‍ය රජු සමඟ වාසභඛත්තියා එකට 
වාඩි වී කෑම කනවාද කියා. හැබැයි ශාක්‍ය 
වංශිකයන් වෙන කිසිවෙකු සමඟ එකට වාඩි වී 
කෑම කන්නේ නෑ. ඔය කුමාරිය රාජවංශයේ 
නොවෙයි නම් ලේසියෙන්ම සොයා ගන්න පුළුවන් 
ක‍්‍රමය එ්කයි.”
රාජපුරුෂයන් ගියා. හොයලා බැලුවා. මේ බව 
දැනගත් මහානාම ශාක්‍යයා වාසභඛත්තියාව
 ලස්සනට සරසලා එකම කෑම මේසේ වාඩිකරවා
 ගත්තා. පොදුවේ ආහාර ගන්නා බව හැඟෙව්වා. 
ඊට පස්සේ රාජකීය පෙරහැරකින් වාසභඛත්තියාව 
කොසොල් රාජ මාළිගාවට කැඳවාගෙන ආවා. 
වාසභඛත්තියා අතිශයින්ම රූප සම්පන්නයි. 
ඇගේ රූපයට කොසොල් රජු වසඟ වුණා. ඇයටත්
 ප‍්‍රධාන බිසෝ තනතුරක් ලැබුණා. ටික කලකදී 
ලස්සන රූපයක් තියෙන පුංචි කුමාරයෙක් 
වාසභඛත්තියා විසින් බිහි කළා.
කුමාරයාට නමක් තබන්නට රජතුමා තම 
මිත්තණිය ළඟට ඇමතියෙක් පිටත් කළා.
 ඇමතියාට මිත්තණිය කීවේ, “වාසභඛත්තියා 
මාළිගාවට පැමිණ සියලු දෙනාම අබිභවා ගියා. 
දැන් ඉතින් සියලුම සම්පත්තියට වල්ලභ (ස්වාමියා)
 වෙනවා” කියලයි.
 මේ වල්ලභ කියන වචනය ඇමැතියාට ඇහුනේ 
‘විඩූඩභ’ කියලයි. ඔහු ගිහින් රජතුමාට එ් නම 
කිව්වා. රජතුමා කුමාරයාට විඩූඩභ කියන නම 
තිබ්බා.
කුමාරයාට කුඩා කාලයේදීම සේනාපතිකමක් 
ලැබුනා. කොසොල් රජතුමාට ගොඩාක්ම ඕන කළේ 
ශාස්තෘන් වහන්සේ සමඟ සමීප සම්බන්ධතාවයක් 
මේ කුමාරයා තුළින් ගොඩනගන්නයි. විඩූඩභ 
කුමාරයා කුඩා අවදියේ සිට වාසභඛත්තියාට නිතර 
නිතර කිව්වේ නෑදෑයන් බලන්න යන්න ඕන කියලයි.
 එ් සෑම වතාවකදීම ඇය කුමක් හෝ බොරුවක් 
කියා එය මඟහරිනවා. විඩූඩභ කුමාරයාට වයස
 දහසය වෙද්දී නෑදෑයන් බලන්න යන්න ඕන කියල 
දැඩි තීරණයක් ගත්තා. වාසභඛත්තියා මහානාම
 ශාක්‍ය රජුට මෙය දැනුම් දුන්නා.
ශාක්‍යවංශිකයන් නොසන්සුන් වුණා. ඔවුන් 
විඩූඩභට වඩා වයසින් බාල කුඩා කුමාරවරුන් 
රාශියක් කැඳෙව්වා. 
පිළිගැනීමේ උත්සවයක් තිබ්බා. එහෙත් වැඩිහිටි 
කුමාරවරු කෝ? එ් අය විඩූඩභ කුමරාට ගෞරව 
කරන්නට නොඑන්නේ ඇයි? මේ සියල්ල විඩූඩභට 
හරි ප‍්‍රශ්නයක් වුණා. ඉතින් විඩූඩභ කිසියම් 
අපහසුතාවයකට පත්වෙන බව ශාක්‍ය රජවරුන්ට 
තේරුණා. ඔවුන් ඉතාමත්ම හොඳින් රාජකීය 
ආකාරයට කුමාරයාට සැළකුවා. ටික දවසක් රැඳී
 සිට රාජකීය පෙරහැරකින් නැවත සැවැත් නුවරට
 පිටත් වුණා. එදා එක්තරා රාජපුරුෂයෙකුට 
තමන්ගේ ආයුධය අමතක වුණා. ඔහු ඉක්මනින් 
අමතක වූ ආයුධය ගෙනයන්න ආවා. එ් වෙලාවේ 
ශාක්‍ය දාසියක් “වාසභඛත්තියා නම් වූ ශාක්‍ය 
දාසියගේ පුතා අපගේ ආර්යයන් වහන්සේලාගේ 
ආසනය කිලුටු කළා නෙව” කියා කෑගසමින් 
විඩූඩභ වාඩි වූ පුටුව කිරි දියරයෙන් සෝදන අයුරු 
අර පුද්ගලයාට දකින්නට ලැබුණා. වාසභඛත්තියා
 ක්ෂත‍්‍රීය වංශික කුමාරිකාවක් නොවන බවත්, 
දාසියක් බවත් දැනගන්නට ලැබුණා. එතකොට 
විඩූඩභ කියන්නේ මව් පාර්ශවයෙන් කිලුටු වූ 
දාසියකගේ පුතෙක් බවත් දැනගන්නට ලැබුනා. 
මෙය දැනගත් විඩූඩභ විෂඝෝර සර්පයෙක් වගේ 
කිපුණා. ඇස් ලොකු කළා. දත්මිටි කෑවා. අත මිටි 
මොලවාගෙන මෙහෙම කිව්වා.
“හොඳයිකො, දැන් තොපි මං වාඩි වූ ආසනය කිරි 
දියරයෙන් සෝදාපල්ලා. මං තොපේ බෙලි කපා 
එයින් ගලනා ලෙයින් ඔය ආසනය සෝදන කාලය
 වැඩි ඈතක නෑ” කියල වෛරය හිතේ පිහිටුවා
ගත්තා.
වාසභඛත්තියා දාසියක් යන කරුණ ලැව්ගින්නක් 
වගේ පැතිර ගියා. රජමාළිගාවේ සියලු දෙනාගේ 
විහිළුවට ලක්වුණා. මෙය ඇසූ කොසොල් රජු 
කිපුනා. වාසභඛත්තියාටත්, විඩූඩභටත් තිබුණ 
සැලකිල්ල නැතුව ගියා. ඔවුන්ගේ සත්කාර සම්මාන 
පහතට වැටුණා. පිළිගැනීම් නැතුව ගියා. කැළැඹුණු 
සිතින් යුතු රජතුමා බුදුරජාණන් වහන්සේ 
සොයාගෙන ගියා. බුදුරජාණන් වහන්සේට වන්දනා
 කොට මෙය පැමිණිලි කළා.
“ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්ස, ඔබවහන්සේගේ 
ඤාතීන් විසින් මට එවලා තියෙන්නේ දාසියකගේ 
දුවක් නෙව. එ්නිසා මං ඇයගේ පුතාවත්, ඇයවත් 
සියලු තනතුරු වලින් පහකළා.”
“පින්වත් මහාරාජ, ශාක්‍යවරුන් කරලා තියෙන්නේ
 අයුත්තක්. ලබා දෙනවා නම් දිය යුත්තේ සමාන 
ජාතියට අයිති කෙනෙක්ව නෙව. පින්වත් මහාරාජ, 
වාසභඛත්තියා ක්ෂත‍්‍රීය වංශික රජුගේ මාළිගයෙහි 
ක්ෂත‍්‍රීය රාජකුමාරිකාවක් ලෙස අභිෂේක ලැබුවා
 නෙව. විඩූඩභ උපන්නෙත් ක්ෂත‍්‍රීය රජු කෙනෙක් 
නිසා නෙව. එ් නිසා මවගේ ගෝත‍්‍රයෙන් ඇති ඵලය 
කිම? පියාණන්ගේ ගෝත‍්‍රය ප‍්‍රමාණවත් නෙව. 
පුරාණ පණ්ඩිතවරු දර අදින කුලයේ උපන් දිළිඳු 
දියණියක් අග‍්‍රමහේෂිකා ස්ථානයේ තැබූ කතාවක් 
තියෙනවා. ඇයගේ කුසින් උපන් කුමාරයා යොදුන් 
දොළහක් විශාල බරණැස ජනපදයෙහි රජ වෙලා 
‘කට්ඨවාහන රාජා’ නමින් ප‍්‍රසිද්ධ වුණා නෙව” කියල 
බුදුරජාණන් වහන්සේ කට්ඨහාරි ජාතකය දේශනා
 කළා. මෙය ඇසූ රජතුමා සිත සනසාගත්තා.
“එ්ක ඇත්ත. පිය පාර්ශවයෙන් තියෙන පිරිසිදුකම
 ප‍්‍රමාණවත් නෙව” කියල නැවතත් 
වාසභඛත්තියාටත් විඩූඩභටත් කලින් ලැබූ 
තනතුරු ලබාදුන්නා.
ඔය අතරේ තව සිදුවීමක් වුණා. කුසිනාරාවේ මල්ල 
රාජපුත‍්‍රයෙක් වන බන්ධුල නම් කුමාරයෙක් 
කොසොල් රජ්ජුරුවන්ගේ ප‍්‍රධාන සෙන්පතියෙක් 
වුණා. බන්ධුල සේනාපතිට කුසිනාරාවේ මල්ල 
රාජකුමාරිකාවක් වන මල්ලිකා කියා කුමරියක්
 හිටියා. මේ දෙදෙනාට දරුවන් නැහැ. දවසක් මේ 
ගැන බහින් බස් වීමක් ඇති වුණා. බන්ධුල 
සේනාපතියා ”දැන් ඉතින් ඔහේට කරන්න 
තියෙන්නේ ආපහු ගෙදර යන එකයි” කියා ඇයව 
පිටත් කළා. 
ඉතින් ඇය කල්පනා කළා මං ගෙදර යන්නට කළින් 
ශාස්තෘන් වහන්සේව බැහැදැකලා වන්දනා කරලා 
යනවා කියලා. ඇය බුදුරජාණන් වහන්සේට හඬ හඬා කිව්වා.
“ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්ස, මට ගෙදර යන්න 
සිද්ධ වෙලා තියෙනවා.”
“එ් මොකද මල්ලිකා?”
“ස්වාමීනී, මං වඳ එකියක්ලු. දරුවන් බිහිකරන්නට
 අසමර්ථයිලු. අවාසනාවන්තයිලු.”
“මල්ලිකා, ගෙදර යන්න ඕන නෑ. ආපහු බන්ධුලගේ
 නිවසට යන්න.”
මල්ලිකාට හරි සතුටුයි. ඈ ලෝකයක් ජයගෙන වගේ 
මහා ප‍්‍රීතියකින් ශාස්තෘන් වහන්සේට වන්දනා 
කොට බන්ධුල සෙනෙවියාගේ නිවසට ගියා. ගිහින් 
ඇය මෙහෙම කිව්වා.
“මං කොහේවත් යන්නෙ නෑ. දසබලයන් 
වහන්සේ මට වදාළේ කොහේවත් යන්න එපා 
කියලයි.”
එතකොට බන්ධුල සෙනෙවියත් හිතුවා බුදුරජාණන්
 වහන්සේ කුමක් හෝ දුරදක්නා නුවණකින් තමයි
 මෙය වදාළේ කියල. ටික දවසකින් ඇයට දරු 
උපතක ලකුණු පහළ වුනා. එ් සමඟම ඇයට 
දොළදුකක් හටගත්තා. එය ඉෂ්ට කරන්නට හරි 
අමාරුයි. එ් තමයි විශාලා මහනුවර ඉතාමත්ම 
ආරක්ෂා සම්පන්නව තිබෙන අභිෂේක මංගල 
පොකුණේ වතුර නා එම පැන් පානය කරන්නට
 ඇති ආශාවයි. බන්ධුල සෙනෙවියාට මෙය පැවසූ 
විට නිර්භීත සෙනෙවියා එය කරන්නට එකඟ වුණා. 
අශ්ව රථයකට නැගුණු දෙදෙනාම පොකුණ බලා 
පිටත් වුණා. ඔවුන් ඇතුළු වුණේ මහාලි නම් ලිච්ඡවී
 රජතුමා විසින් කරවන ලද දොරටුවෙනුයි. මහාලි 
රජතුමාගේ මාළිගය තියෙන්නේ එ් අසලමයි. එ් රථයේ
 ශබ්දය අසා මහාලි රජතුමා මෙහෙම සිතුවා.
“නොවැරදීම මේ ශබ්දය නම් බන්ධුලයාගේ රථයේ 
ශබ්දයයි. අද ලිච්ඡවීන්ට කිසියම් භයක් උපදිනා 
හැඩයි.”
පොකුණේ ආරක්ෂාව අතිශයින්ම තරකරලයි 
තියෙන්නෙ. පොකුණේ ඇතුළට යන්නටත් බැහැ. 
පිටත සිටින්නටත් බැහැ. උඩින් ලෝහ දැලක් 
අතුරලයි තියෙන්නෙ. නමුත් බන්ධුල සේනාපතියා 
රථයෙන් බැස ආරක්ෂක භටයින්ට පහර දී ඔවුන්ව
 පළවා හැර ලෝහ දැල සිඳ මල්ලිකාව පොකුණට 
බැස්සෙව්වා. ඇය සිතු මනාපයට නා ගත්තා. බන්ධුල 
සෙනෙවියාත් වතුර නෑවා. රථයට නැගී සැණෙකින්
 පලා ගියා.
පොකුණ ආරක්ෂක භටයන් ලිච්ඡවී රජවරුන්ට 
දැනුම් දුන්නා. රජවරුන් හොඳටම කිපුණා.
“බන්ධුල මල්ලයා අල්ලාපියව්” කියා කෑ ගසාගෙන 
පන්සියයක් අශ්වරථවල නැගී පසුපස හඹා ගියා. 
එ් ප‍්‍රවෘත්තිය මහාලි රජ්ජුරුවන්ට දැනගන්න ලැබුණා.
“නුඹලා කවුරුවත් යන්නට එපා! හැමදෙනාම විනාශ 
වේවි.”
“බැහැ…. අපි යනවාමයි.”
“එහෙම නම් බන්ධුලයාගේ රථ රෝදය වැල්ලේ 
භාගයක්ම බැස්සොත් හැරිලා වරෙල්ලා. එයිනුත් 
නොහැරී පසුපස්සෙන් යනවා නම් හෙණ හඬ වැනි 
ශබ්දයක් ඇසුනොත් ආපසු හැරී වරෙල්ලා. නුඹලාගේ
 රථවල සිදුරක් දැක්කොත් යන්නට එපා! හැරී 
වරෙල්ලා….”
ලිච්ඡවී කුමාරවරුන් දැඩි කෝපයෙන් සිටියේ. ඔවුන් 
මහාලි ලිච්ඡවී රජුට සවන් දුන්නේ නෑ. පස්සෙන්
 පන්නාගෙන ගියා. පසු පස්සෙන් එන සේනාව දුටු 
මල්ලිකා කෑගසන්නට පටන් ගත්තා.
“ස්වාමීනී, අන්න මහාසේනාවක් පේනවා….”
“මල්ලිකා, ඔය සේනාව එකම පෙළට එන විට මට
 කියන්න.”
“ස්වාමීනී, දැන් සේනාව එන්නෙ එකම පෙළටයි.”
“එහෙම නම් මේ රැහැන් පට අල්ලා ගන්න. මං වැඩේ
 කරන්නම්” කියල බන්ධුල සෙනෙවියා ඊතලය 
සූදානම් කොට වේගයෙන් අදින්නට වීරිය ගනිද්දී 
කරත්ත රෝදයේ භාගයක්ම පොළොවේ එරුණා.
 ලිච්ඡවීන් එය දැකලත් ආපස්සට හැරුණේ නැහැ. 
තව සුළු වෙලාවකින් හෙණ හඬක් වැනි ශබ්දයක්
 ඇසුණා. එ්ත් ලිච්ඡවී රජවරු නැවතුණේ නැහැ. 
එතකොට බන්ධුල සෙනෙවියා තව එක ඊතලයක් 
විද්දා. එය රථ පන්සීයේම වහලවල් සිදුරු කරගෙන 
ගිහින් පොළොවට වැටුණා. එතකොට ඔවුන් 
”ඔහොම නැවතියන්…. ඔහොම නැවතියන්….” කියල 
බන්ධුල සෙනෙවියාට කෑ ගැසුවා. බන්ධුල සෙනෙවියා
 රථය නවත්වා
“නුඹලා මැරිලා ඉන්නෙ. මැරිච්ච උදවිය සමඟ මගේ 
යුද්ධ කිරීමක් නෑ.”
“නෑ… අපි මැරිලා නෑ… මැරිච්ච අය අපි වගේ 
නොවෙයි.”
“එහෙමනම් සියල්ලන්ටම පිටිපස්සේ ඉන්න 
කෙනාගේ යුද සැට්ටය ගලවන්න. මොකක්ද වුණේ
 කියා බලාගන්න පුළුවනි.”
එතකොට ඔවුන් සියල්ලන්ටම පිටුපසින් සිටිය
 ලිච්ඡවි කුමාරයාගේ යුද සැට්ටය ගැලෙව්වා. එ්
 මොහොතේම ඔහු මැරී වැටුණා.
“නුඹලා සියලු දෙනාම ඔය වගේ තමයි. එ් නිසා 
තමන්ගේ ගෙවල්වලට ගිහින් දූ දරුවන්ට අනුශාසනා 
කොට නුඹලාගේ යුද සැට්ටත් ගලවාගන්න එකයි 
තියෙන්නෙ.”
එ් සියලු දෙනාම ජීවිතක්ෂයට පත්වුණා.
ඉතින් බන්ධුලමල්ලිකාවට නිවුන් දරු උපතක් 
ලැබුණා. ඇයට දහසය වතාවක්ම නිවුන් දරුවන් 
ලැබුණා. සියලු දෙනාම පුතාලා. ඔවුනුත් තාත්තා
 වගේම අතිශයින්ම දක්ෂයි. උස මහතින් යුක්තයි. 
එ් එක එක්කෙනාට පරිවාර පුරුෂයන් දාහ බැගින් 
හිටියා. තමන්ගේ පියා සමඟ රාජ මාළිගාවේ මිදුලට 
රැස් වූ විට ඔවුන්ගෙන්ම රාජාංගණය පිරිලා යනවා.
රජ මාළිගාවෙහි නඩු විභාග කරන තැනට බන්ධුල 
සෙනෙවියා පැමිණි විට යම්කිසි අසාධාරණ
 විනිශ්චයක් සිදුවෙමින් තිබුණා. බන්ධුල සෙනෙවියා
 එහි සැබෑ තතු විචාරා අයිතිකාරයින්ට ඔවුන් සතු 
දේවල් දුන්නා. ජනතාව 
මෙයට පැහැදී මහා හඬින් සාදුකාර දුන්නා. එ් සාදු
කාරය ඇසුණු රජතුමා විනිශ්චය ස්ථානයට බන්ධුල
 සෙනෙවියා පත්කොට අනිත් ඇමතිවරුන්ව තනතුරු
 වලින් පහකළා. එ් ඇමතිවරු බන්ධුල සෙනෙවියා
 කෙරෙහි වෛර බැඳගත්තා. බන්ධුල සෙනෙවියාට 
විරුද්ධව කොසොල් රජතුමාට කේළාම් කිව්වා. 
බන්ධුල සෙනෙවියා රජකම ලබන්නට කූට සැලසුමක්
 කරන බවට දිගින් දිගටම කියන විට කොසොල් 
රජ්ජුරුවන්ට එ් ගැන සැකයක් ඇතිවුණා. නමුත්
 කරන්නට කිසි දෙයක් නැහැ.
‘මං බැරිවෙලාවත් බන්ධුල සෙනෙවියාව මැරුවොත්
 එ්ක ලොකු අර්බුදයක් බවට පත්වෙනවා. එ් නිසා 
කරන්නට තිබෙන්නේ ඈත ජනපදයකට පිටත් 
කොට යවා මරවන එකයි.’
රජතුමා බන්ධුල සෙනෙවියා කැඳෙව්වා.
“ප‍්‍රිය සේනාපතිය, අසවල් ඈත ජනපදය තුළ සොර 
බියක් ඇතිවෙලා තියෙනවා. ඔබේ පුතුන් තිස් 
දෙදෙනා සමඟ වහාම එ් ප‍්‍රදේශයට ගිහින් එය 
සමථයට පත්කරන්න” කියල පිටත් කොට යැව්වා.
 බන්ධුල සෙනෙවියා ඇතුළු පුතුන් තිස්දෙදෙනාගේ
 හිස් රැගෙන එන ලෙස වෙනත් යෝධයන්ව රහසේ
 පිටත් කළා. මේ කිසිවක් නොදත් බන්ධුල සෙනෙවියා
 යන විට සොරු පළා ගියා. ඔහු එම ප‍්‍රදේශයේ 
සෝදිසි මෙහෙයුම් පිණිස නැවතී සිට ආපසු එද්දී 
නගරාසන්නයේ තැනකදී යෝධයින් ගෙන් සියලු 
දෙනාම මැරුම් කෑවා.
රජතුමා මෙම ශෝක පණිවිඩය බන්ධුලමල්ලිකාවට
 ලැබෙන්නට සැලැස්සුවා. රජතුමා බොහෝ දුක්වුණා.
 බන්ධුලමල්ලිකාවට වරයක් දෙන්නටත් පොරොන්දු
 වුණා. මේ සිද්ධියෙන් පස්සේ බන්ධුල සෙනෙවියාගේ
 දරුවන් විවාහ වී සිටි කුමාරිකාවන් සියලු දෙනා 
ඔවුන්ගේ නිවෙස්වලට යන්නට තීරණය කළා.
බන්ධුලමල්ලිකාවත් නැවත කුසිනාරාවට යන්නට
 තීරණය කළා. බන්ධුලමල්ලිකාව රජතුමාගෙන් 
වරයක් හැටියට තම තමන්ගේ නිවෙස් බලා යන්නට 
අවසර ගත්තා.
රජතුමා බන්ධුල සේනාපතියාගේ සහෝදරයෙකු වන
 දීඝකාරායන නම් කුමරාට සේනාපති තනතුර දුන්නා.
 ‘මාගේ මලනුවන් මැරුවේ මොහු විසින් තමයි. මටත් 
අවස්ථාවක් එ්වි’ කියල දීඝකාරායන රජුගෙන් 
පළිගන්නට අවස්ථාවක් බල බලා සිටියා.
රජතුමාට බන්ධුල සෙනෙවියාව නිරපරාදේ ඝාතනය
 කරවීම නිසා කිසි සැනසිල්ලක් ලැබුණේ නැහැ. කිසි
 සතුටක් තිබුණේ නෑ. රජසැපයක් වින්දේ නෑ. එදා 
භාග්‍යවත් බුදුරජාණන් වහන්සේ මේදතලුම්ප නම් 
නියම්ගමේ වැඩසිටිද්දී රජතුමා ද බුදුරජාණන් 
වහන්සේව සොයාගෙන පැමිණියා. 
එහිදී බුදුරජාණන් වහන්සේ සමඟ හුදෙකලාවේ
 කතා කරන්නට ආසා වෙලා රජතුමාගේ
 පංචකකුධ භාණ්ඩ දීඝකාරායන අතට දුන්නා. 
ගන්ධ කුටියට පිවිසුණා.
 බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ‍්‍රී පාද පත්මය අල්ලා 
ගෙන සිඹිමින් වන්දනා කළා. එ් අවස්ථාවේ සියලු 
විස්තර ධම්මචේතිය නම් සූත‍්‍ර දේශනාවේ සඳහන් 
වෙනවා. රජතුමා එළියට එන විට කවුරුවත් නැහැ.
 දීඝකාරායන සෙනෙවියා පංචකකුධ භාණ්ඩ රැගෙන
 සේනාව සමඟ ආපහු ගිහින්. රජතුමාට උපස්ථාන 
කරන්නට එක් ස්ත‍්‍රියක් පමණක් නැවතී සිටියා.
කොසොල් රජතුමා මෙහෙම හිතුවා.
‘හොඳයි…. මං සහෝදරයා ළඟට ගිහින් සේනාව 
පිළියෙල කරගෙන විඩූඩභයාව අල්ලගන්නවා’ කියා
 රජගහ නුවරට යද්දී හොඳටම රෑ වුණා. නගරයේ 
ප‍්‍රධාන දොරටුව වසා තිබුණා. එදා හුදෙකලාවේම 
එක් ශාලාවක සීතල සුළං හමද්දී කලන්තෙ හැදිලා 
දාසියගේ ඔඩොක්කුව මත නිදාසිටියා. මධ්‍යම 
රාත‍්‍රියේදී එතනදීම රජතුමා මරණයට පත්වුණා.
විඩූඩභ තනියම ඔටුණු පළඳාගෙන රජවුණා. දැන් 
පළිගන්නට වාරයයි.
“හහ් …. හහ්… හා…! දැන් එක ශාක්‍යයෙක්වත් 
ඉතුරු කරන්නෙ නෑ.”
ආයුධ සන්නද්ධ මහා සේනාව පැමිණ පන්සිල් රකින 
ශාක්‍ය වංශිකයන් ඝාතනය කරන්නට පිටත් වුණා. 
එදා භාග්‍යවත් බුදුරජාණන් වහන්සේ සැවැත් නුවර 
සිට කපිලවස්තු නගරය ආසන්නයට අහසින් වැඩියා.
 එතන හොඳට සෙවණ තියෙන විශාල නුගරුකක්
 තියෙනවා. එයට ආසන්නව යන්තම් කොළ තියෙන 
ගසක් තියෙනවා. එ් ගස් සෙවණේ ගිනිමද්දහනේ වැඩසිටියා.
විඩූඩභ කපිලවස්තු රාජ සීමාවට පැමිණුනා. 
බුදුරජාණන් වහන්සේව දැක ළඟට ගිහින් වන්දනා
 කළා.
“ස්වාමීනී, මේ මහා රස්නෙ වෙලාවෙ සෙවණක් නැති
ඔය රුක් සෙවනෙහි මොනවට ඉන්නවාද? අතන
 විශාල නුගරුක යට හොඳ සිසිල් සෙවණක් 
තියෙන්නෙ. එතන වැඩසිටින සේක්වා!”
“මහරජතුමනි, එය එසේ වේවා! නමුත් ඤාතීන්ගේ 
ඡායාවමයි මට සිසිල දෙන්නේ.”
ශාස්තෘන් වහන්සේ ඤාතීන්ව දැකගන්නට පැමිණ
 සිටින්නේ යැයි සිතා බුදුරජාණන් වහන්සේට වන්දනා
 කළ විඩූඩභ නැවත සැවැත් නුවරට පැමිණුනා. 
ඔහුගේ වෛරය අවසන් වෙන්නෙ නෑ. පළිගන්නා 
තුරු සිතට සහනයක් නෑ.
දෙවෙනි වතාවෙත් සේනාව සමඟ පිටත් වුණා. 
බුදුරජාණන් වහන්සේ දෙවෙනි වතාවෙදිත් ඔහුගේ 
ගමන වැළැක්වුවා. තුන්වෙනි වතාවෙදිත් සේනාව 
සමඟ පිටත් වුණා. තුන්වෙනි වතාවෙදිත් 
බුදුරජාණන් වහන්සේ ඔහුගේ ගමන වැළැක්වුවා.
සතරවෙනි වතාවෙදිත් ඔහු ශාක්‍යයන්ගෙන්
 පළිගන්නට තීරණය කළා. සසරේ කරන ලද 
කර්ම විපාකයක් පල දෙන්නට සූදානම්ව තිබෙන
 බව බුදුරජාණන් වහන්සේට අවබෝධ වුණා. තම 
ඤාති වර්ගයා මහපොළොවෙන් අතුගා දමන්නට
 කඩු තල මුවහත් කරමින් සිටින පවිටු විඩූඩභ 
නවත්වන්නට නොහැකිව තිබෙන්නේ එ් කර්ම 
විපාකය නිසා බව වටහා ගත් බුදුරජාණන් වහන්සේ 
එ් වතාවේදී නිශ්ශබ්ද වුණා.
බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ඤාතීන් වන ශාක්‍ය 
වංශිකයන් කිසි දවසක මනුෂ්‍ය ඝාතනයක් 
කරන්නෙ නැහැ. ඔවුන්ට නම වැටිලා තිබුණේ 
‘අසත්තඝාතක’ කියලයි. එනම් තමන් මරද්දීත් 
අනුන්ගේ ජීවිත ඝාතනය නොකරන අය කියලයි. 
ශාක්‍ය වංශිකයන් මෙහෙම හිතුවා.
‘මහා ඍෂි වූ අපගේ ඤාතිවරයාණන් වහන්සේ අපව
 හික්මවා තිබෙන්නේ සියලු සතුන් කෙරෙහි මෙත් 
සිත වඩන්නටයි. අපට අනුන්ව මරන්නට 
පුළුවන්කමක් නැහැ. එ් නිසා අපි විඩූඩභගේ 
සේනාවට රිංගලා ඔවුන් ගේම කොටසක් වගේ 
ඉඳලා පැනලා යමු.’
මෙය සැළ වූ විඩූඩභ සේනාවට මෙහෙම කිව්වා.
“එම්බා පුරුෂයෙනි, කවුරුහරි කිව්වොත් අපි 
ශාක්‍යවරුන් කියලා, ඔවුන් සියලු දෙනාම මරාපල්ලා.
 මගේ මෑණියන්ගේ පරපුරේ මහානාම ශාක්‍යයාගේ
 දූවරුන්ට පමණයි ජීවත් වෙන්න දිය යුත්තේ.”
සේනාව ශාක්‍යවරුන්ව මරද්දී ඇතැම් ශාක්‍යවරුන් 
ගිහින් තණකොළ බදාගන්නවා. ඇතැම්
 ශාක්‍යවරුන් ගිහින් උණ පඳුරු බදාගන්නවා.
“කියාපල්ලා…. තොපි ශාක්‍යවරු නේද?”
“අනේ…. මේවා ශාක නොවේ. මේවා තෘණ. 
අනේ… මේවා ශාක නොවේ. මේවා උණ” කියා
 කියන්න පටන් ගත්තා. එ් කවුරුවත් ඉතුරු කළේ නෑ.
 නමුත් ඔවුන් ගෙන් බේරුන අයට තෘණ ශාක්‍යයන්, 
උණ ශාක්‍යයන් කියල නම් පටබැඳුණා. ශාක්‍ය 
වංශිකයන්ගේ මළකඳන් රැස්වීම් ශාලාවල් පුරා 
ගොඩගැහුවා. එදා විඩූඩභ වාඩි වී සිටි කිරි වලින් 
දෙවූ ආසනය ශාක්‍යයන්ගේ හිස ගසා ගලා ගිය 
උණු ලේ වලින් සේදුවා.
ඔවුන් මහානාම ශාක්‍යයාව අල්ලාගත්තා. ”නුඹ දැන් 
අපිත් සමඟ උදේ ආහාර ගන්නට ආ යුතුයි” කිව්වා. 
ශාක්‍ය වංශිකයන් හීන කුලීනයන් සමඟ ආහාර 
නොගන්න බව මොවුන් දන්නවා. ජීවිතය ගියත් 
දාසියෙකුගේ පුත‍්‍රයෙකු සමඟ ආහාර නොගන්න
 බව දන්නවා. මහානාම ශාක්‍යයා විඩූඩභට මෙහෙම 
කිව්වා.
“පුත‍්‍රය, මගේ ශරීරය අපවිත‍්‍රයි. මට දැන් නාගන්නට
 ඕන” කියල.
මහානාම ශාක්‍යයා මෙහෙම සිතුවා. ‘මං මොවුන් 
සමඟ ආහාර නොගත්තොත් මේ උදවිය මාව 
මරනවාමයි. ඊට වඩා හොඳයි මම තනියම 
මැරෙනවා’ කියල මහානාම රජු කෙස් කළඹ ලිහා
 දැම්මා. එහි කොණ ගැටයක් ගැසුවා. එ් ගැටය
 පාදයේ ඇඟිලිවල පටලවා ගත්තා. ඉන්පසු වතුරේ
 ගිලුණා. ගඟ යටට කිමිදුණා. මහානාම ශාක්‍යයා 
විසින් මෙය කරන ලද්දේ දියේ ගිලී මිය යන්නටයි. 
මහානාම ශාක්‍යයාගේ ගුණ තේජස නිසා දිය යටින් 
පැමිණි නාගරාජයෙක් ඔහුව පෙණය මත හිඳුවා 
ගෙන නාග භවනයට රැගෙන ගියා. මහානාම 
ශාක්‍ය රජු එ් නාග භවනයෙහි දොළොස් අවුරුද්දක් 
ජීවත් වුණා.
විඩූඩභ ගේ රථ එරුණ තැන අදටත් දකින්න පුලුවන්.

විඩූඩභ එදා ”මාගේ මුත්තණුවන් දැන් ගොඩට එ්වි. 
දැන් ගොඩට එ්වි” කියා බලගෙන සිටියා. නම කියා 
කෑ ගැසුවා. මිනිසුන්ව දිය යටට බස්සලා සෙව්වා. 
හමුවුනේ නෑ. ඉන්පසු ඔවුන් සේනාව සමඟ ආපසු 
හැරී ආවා. අචිරවතී ගංගාව අසබඩ වැලිතලාවේ 
ඔවුන් ගිමන් හැරියා. ඔවුන් අතරින් එ් පවට සහභාගී 
නොවුණු අය වාඩිවුණු වාඩිවුණු තැන තෙල් කුහුඹි 
මතු වුණා. ඉතින් ඔවුන් වැලිතලාවෙන් ඔබ්බට නැගී 
ගොස් කඳු ගැටයක නිදාගත්තා. පව්කාරයන් සියලු 
දෙනාම වැලිතලාවේ හාන්සි වුණා. හොඳට නින්ද 
ගියා. උඩහ ප‍්‍රදේශයට කඩා හැලුණු මහා වැස්සක් 
නිසා අචිරවතී ගඟෙහි ජල පහර වේගයෙන් ගසා
ගෙන විත් විඩූඩභ ඇතුලු සියලු දෙනාම ගසාගෙන 
ගියා. ඔවුන් සියලු දෙනාම මරණයට පත්වුණා.
මේ අතිශයින්ම සංවේගජනක අනුවේදනීය කථාව 
අංග, මගධ, කාසි, කෝසල ආදී සියලු ජනපදවාසීන්
 තුළ මහා කම්පාවක් ඇතිකළා. ඔවුන් දින 
ගණනාවක් කම්පාවෙන් සිටියේ. ශාක්‍ය වංශිකයන් 
මහ පොළොවෙන් සදහටම අතුරුදහන් කරන්නට
 එකම එක පව්කාරයෙකුගේ පවිටු සිතුවිල්ල
 ප‍්‍රමාණවත් වුණා.
භික්ෂූන් වහන්සේලා අතරද මේ සංවේගජනක
 ප‍්‍රවෘත්තිය රැව් පිළිරැව් දුන්නා. විඩූඩභ මෙතරම් 
ශාක්‍යයන් මරලා තමන්ගේ මනෝ රථය මුදුන්පත්
 කරගන්නට නොහැකිවම මහා සාගරය දක්වා 
ගසාගෙන ගොස් මාළුන් හට ආහාර බවට පත්වුණා
 කියා කතා බස් වන විට බුදුරජාණන් වහන්සේ 
වදාළේ මේ ගාථාරත්නයයි.

මේ කථාව මා ඇසුවේ පින්වත් ලොකු ස්වාමීන් වන 
කිරිබත්ගොඩ ඤාණානන්ද ස්වාමීන් වහන්සේ ගෙනි. 

ධම්ම පදය බාල වර්ගය 69

  මධුවා මඤ්ඤති බාලෝ – යාව පාපං න පච්චති යදා ච පච්චති පාපං – අථ බාලෝ දුක්ඛං නිගච්ඡති තම පව් පල නොදෙනා තුරු – තමා කරන පව් පිළිබඳ පවිටු බාලයා ස...