Wednesday, February 16, 2022

ධම්ම පදය බාල වර්ගය 69

 මධුවා මඤ්ඤති බාලෝ – යාව පාපං න පච්චති

යදා ච පච්චති පාපං – අථ බාලෝ දුක්ඛං නිගච්ඡති

තම පව් පල නොදෙනා තුරු – තමා කරන පව් පිළිබඳ
පවිටු බාලයා සිතන්නේ – මී පැණි සේ මිහිරි ලෙසයි
එහෙත් අහෝ! යම් දිනෙකදි – පල දෙනවිට ඒ පව්කම්
එවිටයි බාලයා එයින් – බොහෝ දුකට පත්වන්නේ


“කරන කලට පව් මිහිරිය මී සේ – විඳින කලට දුක් දැඩි වෙයි ගිනි සේ”

පින්වතුනේ, පින්වත් දරුවනේ, රාගය කියන්නේ හරි භයානක දෙයක්. රාගයෙන් හිත ඇවිස්සුණාම හොඳ නරක මොකුත් තේරෙන්නේ නෑ. වැරැද්ද නිවැරැද්ද තේරෙන්නේ නෑ. යහපත අයහපත තේරෙන්නේ නෑ. දුර දිග බලන්නෙ නෑ. කොහොම හරි කල්පනා කරන්නේ තමන් සිතපු දේ ඉෂ්ට කරගන්නයි. අන්තිමේදී රාගයට යට වූ සිතින්, කයින්, වචනයෙන් දුශ්චරිතයේ යෙදිලා මරණින් මත්තේ නිරයේ උපදිනවා. මේ නිසා තමයි බුදුරජාණන් වහන්සේ රාගය ප්‍රහාණය කරන්න කියලා වදාළේ.

එවැනි අවාසනාවන්ත ඉරණමක් කරා ගිය පුද්ගලයෙකුගේ පහත් ක්‍රියාවක් ගැන මේ කථාවේ සඳහන් වෙනවා.

බුදුරජාණන් වහන්සේගේ කාලයේ සැවැත් නුවර සිටු පවුලක ඉතාම රූබර දියණියක් හිටියා. නිල් මහනෙල් මලේ පැහැය තමයි ඇයට තිබුණේ. ඒ නිසා ඇයට උප්පලවණ්ණා කියන නම ලැබුණා. ඇගේ දෑස් මහනෙල් පෙති වගෙයි. රන්වන් කේශ කලාපයක් තිබුණා. ඇය ඉතාමත්ම ලස්සනයි. සෝභාසම්පන්නයි. ඇයගේ රූප සෞන්දර්යය ගැන මුළු දඹදිවම ප්‍රසිද්ධ වුණා. එතකොට සිටුවරු ඒ සිටුපවුලට තෑගි සහිතව පඬුරු එව්වා. අපට මේ දියණිය දෙන්න කියලා.

එතකොට සිටුතුමා මෙහෙම කල්පනා කළා.

“මේක හරි ප්‍රශ්නයක් නෙව. එක සිටුවරයෙකුට අපගේ දියණිය දුන්නොත් අනිත් සිටුවරු අමනාප වෙනවා. සියලු දෙනාම සතුටු කරන්න බැහැ…. එතකොට මං මොකක්ද මේකට කරන්නේ? ඔව්…. එකම දෙයයි මට මේකට කරන්න තියෙන්නේ. එකම පිහිට බුද්ධ ශාසනය විතරයි. මං මේ දරුවාව මහණ කරනවා. එතකොට ඒ ප්‍රශ්න මොකවත් නෑ.”

ඉතින් එදා සිටුතුමා දියණිය කැඳෙව්වා.

“පින්වත් දුවේ, ඔයා ගොඩාක් තරුණයි. සිටුවරු පඬුරු එවනවා. තම තමන්ගේ සිටු මාළිගයට ඔයාව එවන්න කියලා. හැබැයි දරුවෝ, මේ සිටු මාළිගාවල ඇති නිසරු ජීවිතවලින් පලක් නෑ. ඇත්තෙන්ම….. මං ….. කැමති ඔයා සිටුමාළිගයක කම් සැප විඳිමින් වාසය කරනවා දකින්න නොවෙයි. ඇත්තෙන්ම …… මං කැමති ඔයා බඹසර රකිනවා දකින්නයි. ඔයා ඔය හිස බාලා, ඔය කනකර ආබරණ ගලවලා, ඇඳුම් ආයිත්තම් ඉවත් කරලා, පඬු පොවාපු කසාවතක් දරාගෙන පිඬු සිඟා යනවා දකින්නයි මං කැමති.

එතකොට දරුවෝ ඔයාට පුළුවනි නිදහසේ ශාක්‍ය දුහිතෘ වූ භික්ෂුණීන් අතරට ගිහින් වීතරාගීව වාසය කරන්න. එතකොට ඔයාට පුළුවනි කාමයන්ගෙන් වෙන්ව, අකුසල ධර්මයන්ගෙන් වෙන්ව විවේකයෙන් හටගත් ප්‍රීති සැපයෙන් යුතු සමාධිමත් සිතකින් වාසය කරන්න. මගේ පින්වත් දුවේ, මං කැමති ඔයා සසරේ යනවට නොවෙයි. සසරෙන් එතෙර වෙනවටයි.”

එතකොට උප්පලවණ්ණා කුමරිය සිටු පියාණන්ගේ දෙපා අල්ලාගෙන වැඳ වැටුණා.

“පියාණන් වහන්ස, ඔබ කිව්වේ ඇත්තක්මයි. ඒකාන්තයෙන්ම එය ඇත්තක්මයි….. පියාණන් වහන්ස, මං මේ කාම ජීවිතයට කැමැති නැහැ. මට කිසි ආසාවක් නැහැ. මං කැමැති හිස බාලා සිවුරු දරාගෙන පාත්‍රයක් අතට අරගෙන භික්ෂුණීන් අතරට යන්න තමයි.”

ඉතින් උප්පලවණ්ණා කුමරිය මව්පියන්ගේ ආශිර්වාදයෙන් භික්ෂුණී ආරාමයකට ගියා. පැවිදි වුණා. පැවිදි වී සුළු කලෙකින් ඉර්ධිබලයෙන් යුතු මහානුභාව සම්පන්න රහත් මෙහෙණින් වහන්සේ නමක් වුණා.
ඉතින් ඕ තොමෝ ජනපද චාරිකාවේ වැඩමකොට ආයෙමත් සැවැත් නුවරට වැඩියා. ඒ කාලෙ අන්ධවනයේ තමයි බොහෝ භික්ෂුණීන් භාවනා කරන්න යන්නේ. ඒ අන්ධවනයේමයි භික්ෂුණීන්ට කුටි තිබුණේ. හුදෙකලාවෙහි ඇලී වාසය කළ උප්පලවණ්ණා භික්ෂුණිය ඈත වනයේ තනියම සිටින්න හරිම ආසයි. ඉතින් ඈ පුංචි පැල්පතක හුදෙකලාව වාසය කළා. වනය මැදින් හුදෙකලාවේ පිණ්ඩපාතේ වැඩියා. ගස් යට හුදෙකලාවේ භාවනා කළා. අහස වගේ නිදහස් සිතින් වාසය කළා.

උප්පලවණ්ණා භික්ෂුණියගේ මාමාගේ පුතෙක් හිටියා. උප්පලවණ්ණාට මස්සිනා වෙනවා. මොහුගේ නම නන්ද. ගිහි කාලෙ මේ නන්ද කියන පුද්ගලයාට උප්පලවණ්ණා කුමරිය විවාහ කරගන්න වුවමනාවක් තිබුණා. ඒ ගැන තමයි මේ නන්ද කියන පුද්ගලයා හිත හිතා හිටියේ. උප්පලවණ්ණා කුමරිය මහණ වුණත් මේ පුද්ගලයාගේ සිතේ ඇති අදහස අත්හැරියේ නෑ. අන්තිමේදී මේ පාපිෂ්ටයා කල්පනා කළේ කොහොමහරි මං ඇයව දූෂණය කරනවා කියලා. ඇය සිවුරු පෙරෙව්වත් නැතත් මට ඒක වැඩක් නෑ කියලා හිතුවා.

දවසක් මොහු අන්ධවනයට රිංගුවා. වන ගොමුවක් අස්සේ හැංගිලා හිටියා. උප්පලවණ්ණා අරහත් භික්ෂුණිය බිමට නැඹුරු වූ ශාන්ත දෙනෙතින් ඉතා සිහි නුවණින් යුතුව කුටියෙන් එළියට වැඩියා. දොර අඩවල් කළා. පාත්‍රය අතට ගෙන පිණ්ඩපාතේ වැඩියා.

එදා ටිකක් ඈතට වැඩියා. දානෙ ස්වල්පයයි ලැබුණේ. එය අරගෙන හෙමින් හෙමින් ආපහු කුටියට වැඩියා. එතුමියට ටිකක් මහන්සියි. කුටියට ඇවිදින් පාත්‍රය බිමින් තිබ්බා. ඇඳේ හාන්සි වුණා. දෑස පියාගත්තා. මහන්සිය නිවෙනකම් චිත්ත සමාධියෙන් සංසුන්ව හිටියා.

එතකොටම දැඩි පුරුෂයෙක් කුටිය ඇතුළට කඩා පැන්නා. දොර වැහුවා. මේ අරහත් භික්ෂුණීන් වහන්සේගේ ඇඟ මතට වැටුණා. යකඩ අඬුවකට අහුවුණා වගේ උප්පලවණ්ණා භික්ෂුණිය අසරණ වුණා.
“අසත්පුරුෂ තැනැත්ත, වැනසෙන්න එපා! අඥාන බාලය, වැනසෙන්න එපා!”

කියල නැගිටින්න වෑයම් කරද්දි මේ පවිටු අසත්පුරුෂයා තමන් හිතාගෙන පැමිණි කාරණය ඉෂ්ට කරගත්තා. මහා ජයග්‍රාහී ලීලාවෙන් හිනාවෙන්න පටන්ගත්තා.

“උප්පලවණ්ණා, නුඹට මතකද ඒ කාලෙ මං උඹට ආදරෙන් හිටිය වග” කියලා හයියෙන් හිනා වුණා. එළියට පිටත් වුණා. එළිපත්තෙන් පිටට අඩිය තිබ්බා විතරයි මහ පොළොව දෙබෑ වුණා. ගිනිදැල් මතුවුණා. පණපිටින්ම ගිලා බැස්සා. අවීචි මහා නිරයේ උපන්නා.

උප්පලවණ්ණා රහත් මෙහෙණින් වහන්සේ බුදුරජාණන් වහන්සේ සොයාගෙන වැඩියා. වැඩම කොට මේ කාරණය සැළකළා. එවෙලේ භික්ෂු භික්ෂුණී පිරිස මැද බුදුරජාණන් වහන්සේ උප්පලවණ්ණා භික්ෂුණිය ගෙන් මෙහෙම ඇහුවා.

“පින්වත් උප්පලවණ්ණා, අර පවිටු පුද්ගලයා අනතුරු කරද්දී ඔබට සිතුණේ කුමක්ද?”

“ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්ස, මං සතර සතිපට්ඨානය තුළ හිටියේ. මගේ සිත මේ ඇසටවත්, කනටවත්, නාසයටවත්, දිවටවත්, කයටවත්, සිතටවත් සම්බන්ධ වෙලා තිබ්බේ නෑ. කපා දැමූ කෙහෙල් කඳක් වගෙයි මං හිටියේ. මට කිසිම හැඟීමක් නෑ. මං අහසට පොළොව වගේ ඈත් වෙලා හිටියේ. මගේ සිත මේ කිසි දේකට සම්බන්ධ නෑ. රාගය කියන්නේ කුමක්ද කියලා මට තේරෙන්නේ නෑ. එය මගේ සිතෙන් බැහැර වූ දෙයක්”

එවේලෙහි බුදුරජාණන් වහන්සේ මෙම ගාථාව වදාළා


 ඒ නිසා සතුට ප්‍රීතිය සොම්නස ඇතිවුණාය කියලා පව් කරන්න යන්න එපා. පවිටු පුද්ගලයා පව් කරද්දී සිතන්නේ තමන් මහා උදාර දෙයක් කරනවා කියලයි. ඒක එයාට මී පැණි වගේ රසවත්. ඒ රසය තියෙන්නේ ඒ පව් විපාක නොදී තියෙනකම් විතරයි. යම් වෙලාවකදී ඒ පව් විපාක දෙන්නට පටන්ගත් විට බාලයාට තේරේවි පව් කොතරම් භයානකද කියලා. කෙළවරක් නැති දුකකට පත්වෙලයි ඉවර වෙන්නේ.

පූජ්‍ය කිරිබත්ගොඩ ඤාණානන්ද ස්වාමීන් වහන්සේ

The Story of Theri Uppalavanna

While residing at the Jetavana monastery, the Buddha uttered Verse (69) of this book, with reference to Theri Uppalavanna.

Once there was a young daughter of a rich man in Savatthi. Because she was so beautiful, with looks so tender and sweet, like a blue lotus flower, she was called "Uppalavanna", the blue lotus. The fame of her beauty spread far and wide and there were many suitors: princes, rich men and many others. But she decided that it would be better for her to become a bhikkhuni, a female member of the Buddhist Order. One day, after lighting a lamp, she kept her mind fixed on the flame and meditating on the fire kasina (object of concentration) she soon achieved Magga Insight and finally attained arahatship.

Some time later, she moved to the 'Dark Forest' (Andhavana) and lived in solitude. While Theri Uppalavanna was out on her alms-round, Nanda, the son of her uncle, came to her monastery and hid himself underneath her couch. Nanda had fallen in love with Uppalavanna before she became a bhikkhuni; his intention obviously was to take her by force. When Uppalavanna returned she saw Nanda and said, "You fool! Do no harm, do not molest." But he would not be stopped. After satisfying himself, he left her. As soon as he stepped on the ground, the earth opened wide and he was swallowed up.

Hearing about this, the Buddha spoke in verse as follows:

Verse 69: As long as the evil deed does not bear fruit, the fool thinks it is sweet like honey; but when his evil deed does bear fruit, the fool suffers for it.

At the end of the discourse, many attained Sotapatti Fruition.

The Buddha next sent for King Pasenadi of Kosala and told him about the dangers that bhikkhunis living in forests had to face from irresponsible persons obsessed with sex. The king then promised to build monasteries for bhikkhunis only in towns or close to the towns.



ථේරී ගාථා 5.2 විමලා තෙරණියගේ ගාථා

 

5.2. විමලා තෙරණියගේ ගාථා

72. මත්තා වණ්ණේන රූපේන සෝභග්ගේන යසේන ච,
යොබ්බනේන චුපත්ථද්ධා අඤ්ඤාසමතිමඤ්ඤිහං.

72. මං ඉස්සර හරි ලස්සනයි. හරිම හැඩයි. හැම සැප සම්පතක්ම තිබුණා. මං ඒවයින් මුසපත් වුණා. යෞවන මදයෙන් මත්වුණා. හරි ම අහංකාරකමින් හිටියේ. අනිත් කාන්තාවන්ව පහත් කරල හිතුවේ.

73. විභූසිත්වා ඉමං කායං සුචිත්තං බාලලාපනං,
අට්ඨාසිං වේසිද්වාරම්හි ලුද්දෝ පාසමිවොඩ්ඩිය

73. ඉතින් මං ඒ දවස්වල ලස්සනට ඇඳල මේ ශරීරය සරස ගන්නවා. මෝඩ ජනතාවගේ වර්ණනාවන්ට ගැලෙපන විදිහට ඇඳගෙන ‘වේසා ගෙයි’ දොරකඩට වෙලා ඉන්නවා. මුවන් අල්ලන්ට උගුල් අටවන වැද්දෙක් වගේ.

74. පිලන්ධනං විදංසෙන්තී ගුය්හං පකාසිකං බහුං,
අකාසිං විවිධං මායං උජ්ඣග්ඝන්තී බහුං ජනං.

74. මං ඒ කාලෙ ඇඳුම් ඇන්දෙ රහස් තැන් පිටට පෙනෙන විදිහට. මෝඩ ජනතාව මගේ ළඟට නිකම්ම ඇදිල ආවා. මං උස් හඬින් හිනා වෙවී විවිධ මායාවල් කළා.

75. සාජ්ජ පිණ්ඩං චරිත්වාන මුණ්ඩා සංඝාටිපාරුතා,
නිසින්නා රුක්ඛමූලම්හි අවිතක්කස්ස ලාභිනී.

75. එහෙත් අද මං, හිස මුඩු කරගෙන, දෙපට සිවුරු දරාගෙන පිණ්ඩපාතෙ කරගෙන ජීවත් වෙනවා. ගස් යට කල් ගෙවනවා, ධ්‍යාන භාවනා කරනවා. මට සමාධිමත් සිතක් තියෙනවා.

76. සබ්බේ යෝගා සමුච්ඡින්නා යේ දිබ්බා යේ ච මානුසා,
ඛේපෙත්වා ආසවේ සබ්බේ සීතිභූතාම්හි නිබ්බුතාති.

76. දිව්‍ය මානුෂික හැම බන්ධනයක්ම මං නැතිකරල දැම්මා. හැම ආශ්‍රවයන්ම ගෙවල දැම්මා. සිසිල් වුණා. නිවුණා.

ඉත්ථං සුදං විමලාථේරී ගාථායෝ අභාසිත්ථා’ති.

මේ වනාහී විමලා නම් රහත් තෙරණිය වදාළ ගාථාවන්ය.


How was I once puff'd up, incens'd with the bloom of my beauty, 
Vain of my perfect form, my fame and success 'midst the people,
Fill'd with the pride of my youth, unknowing the Truth and unheeding!
Lo! I made my body, bravely arrayed, deftly painted,

Speak for me to the lads, whilst I at the door of the harlot
Stood, like a crafty hunter, weaving his snares, ever watchful. 

Yea, I bared without shame my body and wealth of adorning;
Manifold wiles I wrought, devouring the virtue of many.


To-day with shaven head, wrapt in my robe,
I go forth on my daily round for food;
And 'neath the spreading boughs of forest tree
I sit, and Second-Jhana's rapture win,
Where reas'nings cease, and joy and ease remain. 

Now all the evil bonds that fetter gods
And men are wholly rent and cut away.
Purg'd are the Āsavas that drugg'd my heart,
Calm and content I know Nibbana's Peace. 

Monday, January 17, 2022

ථේරී ගාථා 5. පස්වැනි නිපාත​ය

 



ථේරී ගාථා

5.1. අඤ්ඤතරා ථේරීගාථා

. එක්තරා තෙරණියකගේ ගාථා

67. පණ්ණවීසතිවස්සානි යතෝ පබ්බජිතා අහං,

නච්ඡරාසංඝාතමත්තම්පි චිත්තස්සූපසමජ්ඣගං.

67. මං මහණ වෙලා අවුරුදු විසිපහක් ගෙවිල ගියා. මට ඇසුරු ගසන මොහොතක වෙලාවක් වත් සමාධිගත සිතක් ලබා ගන්ට බැරිවුණා.


68. අලද්ධා චේතසෝ සන්තිං කාමරාගේනවස්සුතා,

බාහාපග්ගය්හ කන්දන්තී විහාරං පාවිසිං අහං.

68. චිත්ත සමාධියක් ලබාගන්ට බැරිව, කාම රාගයෙන් තෙමිල ගිය සිතින්, මං හිටියේ. ඉතින් මං දෑත හිසේ බැඳගෙන හඬ හඬා ආරාමය ඇතුළට ගියේ.


69. තං භික්ඛුනිමුපාගඤ්ජිං යා මේ සද්ධායිකා අහු,

සා මේ ධම්මමදේසේසි ඛන්ධායතනධාතුයෝ.

69. මං පැහැදිලා හිටිය එක භික්ෂුණියක් ගැන. අන්තිමේදී මං ඈ ළඟට ගියා. ඉතින් ඒ භික්ෂුණිය මට ස්කන්ධ ධාතු ආයතන ගැන ධර්මය දේශනා කළා.


70. තස්සා ධම්මං සුණිත්වාන ඒකමන්තේ උපාවිසිං,

පුබ්බේනිවාසං ජානාමි දිබ්බචක්ඛු විසෝධිතං.

70. ඒ භික්ෂුණිය කියාපු ධර්මය මං හිතට ගත්තා. එකත්පස්ව වාඩිවුණා. මං පුබ්බේ නිවාස ඤාණය සිහිකරන්ට දන්නවා. දිවැසත් පිරිසිදු කරගත්තා.


71. චේතෝපරියඤාණඤ්ච සෝතධාතු විසෝධිතා,

ඉද්ධිපි මේ සච්ඡිකතා පත්තෝ මේ ආසවක්ඛයෝ,

ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා කතං බුද්ධස්ස සාසනන්ති.

71. අනුන්ගේ සිත් දකින ඤාණයත් තියෙනවා. දිව්‍ය කනත් පිරිසිදු කරගත්ත. ඉර්ධි ප්‍රාතිහාර්ය පාන්ටත් පුළුවන්. ආශ්‍රවයන් ක්ෂය කරල අරහත්වයටත් පත්වුණා. මං මේ අභිඤ්ඤා ඔක්කොම ලැබුවා. බුද්ධ ශාසනය සම්පූර්ණ කරගත්තා.

ඉත්ථං සුදං අඤ්ඤතරා ථේරී ගාථායෝ අභාසිත්ථා’ති.

මේ වනාහී එක්තරා රහත් තෙරණියක් වදාළ ගාථාවන්ය.

For five-and-twenty years since I came forth,
Not for one moment could my heart attain
The blessedness of calm serenity. (67)

No peace of mind I found. My every thought
Was soaked in the fell drug of sense-desire. 
191
With outstretched arms and shedding futile tears
I gat me, wretched woman, to my cell. (68)

Then She to this poor Bhikkhunī drew near,
Who was my foster-mother in the faith.
She taught to me the Norm, wherein I learnt
The factors, organs, bases of this self,
Impermanent compound. 
192 Hearing her words, (69)
Beside her I sat down to meditate.

And now I know the days of the long past,
And clearly shines the Eye Celestial, (70)

I know the thoughts of other minds, and hear
With sublimated sense the sound of things
Ineffable. 
193 The mystic potencies
I exercise; and all the deadly Drugs
That poisoned every thought are purged away.
A living truth for me this Sixfold Lore,
And the commandment of the Lord is done. (71)

ධම්ම පදය බාල වර්ගය - 68 ගාථාව

 


තඤ්ච කම්මං කතං සාධු – යං කත්වා නානුතප්පති

යස්ස පතීතෝ සුමනෝ – විපාකං පටිසේවති

කළ විට යම් පිනක් කෙනෙක් – පින පල දෙයි නම් ඒකෙන්

එවිට සිනාසී සතුටින් – සැපම විඳියි නම් එපිනෙන්

හැම තිස්සෙම එබඳුම පින් – කිරීම හොඳ දෙයක් ම වෙයි

“පසු නොතැවෙන පින් කරන්න.”


පින්වතුනේ, පින්වත් දරුවනේ, පින් දහම් කිරීමේ දී සමහරුන්ට ඒකට අවස්ථාව ලැබෙන්නේ නෑ. ඇතැම් විට ලොකු වීරියක් ගන්න ඕන. ගොඩාක් කැපවෙන්න ඕන. හැබැයි එහෙම කරන්නත් එයාට පින ගැන පැහැදීම තියෙන්න ඕන නේද?

මේ කථාවෙන් කියවෙන්නේ අන්න ඒ විදිහට ජීවිත පරිත්‍යාගයෙන් පින් කරපු කෙනෙක් ගැනයි. මේ තැනැත්තා හිටියේ රජගහ නුවර. මෙයාගෙ නම සුමන. මෙයා රැකියාවට කරන්නේ බිම්බිසාර රජතුමාට සමන් පිච්ච මල් සපයන එක. ඉතින් දිනපතා සමන් පිච්ච මල් අට නැළියක් රාජ මාළිගාවට ගෙනියනවා. මෙයාට ඒ වෙනුවෙන් කහවණු අටක් ලැබෙනවා. එදා මේ සුමන මල්කරුවා සමන් පිච්ච අට නැළිය වට්ටියක දමාගෙන හිස මත තියාගෙන මාළිගාවට ගෙනියමින් සිටියා.

එවේලෙහි බුදුරජාණන් වහන්සේ රජගහ නුවර වීදියෙහි වඩිනවා. හැබැයි එදා යම්කිසි වෙනසක් තිබුණා. ඒ තමයි බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශරීරයෙන් රැස් විහිදෙමින් තිබුණු එක. සාමාන්‍යයෙන් බුදුරජාණන් වහන්සේ වඩින්නේ කිසි කෙනෙකුට විශේෂයක් සොයාගන්නට බැරි විදිහටයි. ඇතැම් දවස්වලදී තමයි ප්‍රාතිහාර්යය දක්වමින් වඩින්නෙ. එදාට යම්කිසි විශේෂයක් සිදුවෙනවාමයි. ඒ තුළින් අතිවිශාල ප්‍රබෝධයකුත් ඇතිවෙනවාමයි. බොහෝ දෙනෙක් ධර්මයත් අවබෝධ කරනවාමයි.

එදා බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශරීරයෙන් නිල්, කහ, රතු, සුදු, මදටිය පැහැයෙන් යුතු ෂඩ් වර්ණ බුද්ධ රශ්මිය විහිදුණා. උන්වහන්සේ වඩිද්දී මිනිසුන් සාදුකාර දෙමින් සිත පහදවා ගත්තා. සුමන මල්කරු මල් වට්ටිය බිමින් තිබ්බා. දණ ගහගත්තා. ඇස් දල්වාගත්තා. එක හුස්මට බලාගෙන හිටියා. මෙයාගෙ හිතේ ශ්‍රද්ධාව ඉහවහා ගියා. ඇඟ මවිල් කෙළින් වුණා. හිරිගඬු පිපුණා. හිතේ ප්‍රීතිය කොතෙක්ද කියන්නේ සතුටු කඳුළු කඩාහැලුණා.


“අනේ, මාගේ ශාස්තෘන් වහන්සේ ආශ්චර්යය වූ ඤාණයෙන් විතරක් නෙමෙයි, ආශ්චර්යය වූ බුද්ධ රශ්මි මාලාවෙනුත් සමන්විතයි. අසමයි. අසමසමයි. තුන්ලෝකාග්‍රයි. දෙවියන් බඹුන්ගේ පුද පූජාවට උතුම්මයි. අනේ…… අර … අර … ෂඩ් වර්ණ බුද්ධ රශ්මිය විහිදෙන අපූරුව…. අනේ…. මට මොනවා හරි පූජා කරගන්නට ඇත්නම්.

ඒත්…. මං කොහොමද කරන්නේ? මේ පිච්ච මල් මං අරගෙන යන්නේ රජ්ජුරුවන්ට නෙව. රජ්ජුරුවන්ට මෙය නොගෙනිච්චොත් මට අච්චු කරාවි. දඬුවම් දේවි. හිරේ විලංගුවෙ දමාවි. අහෝ….! මං මොකද කරන්නේ? කොහොමහරි මේ අවස්ථාවේ මං මොනවා හරි පූජා නොකරගත්තොත් මගේ ජීවිතයෙන් ඇති ඵලේ කුමක්ද?

නෑ… නෑ… මට ඒ එකක් වත් වැඩක් නෑ. රජ්ජුරුවෝ මාව හිරේ දානවා නම් දමාපුවාවේ. රටින් නෙරපනවා නම් නෙරපුවාවෙ. හිස ගසා දමනවා නම් දමාපුවාවෙ. මට ඒ එකක් වත් වැඩක් නෑ. මං මේ මල් ටික බුදුරජාණන් වහන්සේට පූජා කරනවා පූජා කරනවාමයි. ඒ විතරක් නෙවෙයි මං මගේ ජීවිතයත් පූජා කරනවා.”

ඉතින් පින්වතුනේ, පින්වත් දරුවනේ, ටික වෙලාවකින් බුදුරජාණන් වහන්සේ සුමන මල්කරුවා ඉදිරියෙන් වඩින්න පිටත් වුණා. එතකොට සුමන මල්කරුවා දෝතට පිච්ච මල් නැළි දෙකක් ගත්තා. අරගෙන මෙහෙම කියලා අහසට වීසි කළා.

“ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්ස, ප්‍රාතිහාර්යය දක්වමින් ෂඩ් වර්ණ බුද්ධ රශ්මියෙන් බැබලි බැබලී, තුන් ලොව සනහමින් වඩින්නා වූ, දෙවි මිනිසුන්ගේ ශාස්තෘ වූ මාගේ ශාස්තෘ වූ භාග්‍යවත් බුදුරජාණන් වහන්සේට මේ පිච්ච මල් පූජා කරමි…. පූජා වේවා! මාගේ ජීවිතය ද පූජා කරමි…. පූජා වේවා! මෙය සියලු සතුන්ට හිත සුව පිණිස වේවා!” කියලා මහ හඬින් කෑ ගසමින් අහසට දැමූ ඒ පිච්ච මල් දෙනැළියක ප්‍රමාණය බිම වැටුණෙ නෑ. අහසේ වියනක් වගේ හිටියා. මිනිසුන් මහ හඬින් සාදු නාද දුන්නා.

මෙයාට තවත් සතුටුයි. මෙයා ආයෙමත් දෝතට පිච්ච මල් නැළි දෙකක් ගත්තා. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ දකුණු පැත්තට වීසි කළා. එය පිච්ච මලින් කළ තිරයක් වගේ ලස්සනට පිහිටියා. ආයෙමත් දෝතට නැළි දෙකක පිච්ච මල් ගෙන වම් පසට වීසි කළා. එයත් ලස්සන මල් තිරයක් වගේ දිස්වුණා. ඊට පස්සේ පිටිපස්සටත් වීසි කළා. ඒ පිච්ච මල් නැළි දෙකත් ලස්සනට තිරයක් වගේ වැක්කෙරුණා. සියලු දෙනාටම පුදුමයි.

මේකේ තවත් විශේෂත්වයක් තිබුණා. ඒ කියන්නේ බුදුරජාණන් වහන්සේ වඩිද්දී මේ පිච්ච මලුත් ගමන් කරනවා. බුදුරජාණන් වහන්සේ නවතිද්දී මේ පිච්ච මලුත් නවතිනවා. රජගහ නුවර පුරාවට මිහිරි සුගන්ධයක් වගේ මේ පිච්ච මල් ප්‍රාතිහාර්යය ගැන පැතිරිලා ගියා.

රජමාළිගයටත් මේ පිච්ච මල් ප්‍රාතිහාර්යය පැතිරිලා ගියා. රජතුමාත් එය බලන්න දුවගෙන ආවා. හැමෝටම හරිම පුදුමයක්. නමුත් රජතුමා දන්නෙ නැහැ මේ පිච්ච මල් තමන්ට ලැබෙන්න තිබුණු මල් බව. එදා රජතුමාට පිච්ච මල් ලැබුණෙ නෑ. සුමන මල්කාරයා සතුටු සිතින් ගෙදර ගියා. බිරිඳ ඇහුවා,

“මොකද මේ වුණේ? අද ඔයා මල් ගෙනිච්චේ නැද්ද?”

“නෑ. මං අද ඒ මල් මාගේ ශාස්තෘන් වහන්සේට පූජා කළා. මට දැන් මළත් කමක් නෑ. මොනවා වුණත් කමක් නෑ. මං සිත පහදවා ගෙන ඉවරයි. මං පින් රැස් කරගෙන ඉවරයි.”


එතකොට බිරිඳ හොඳටම බය වුණා. ඇස් ලොකු කරගත්තා. හිත කලබල කරගත්තා. හඬන්න පටන් ගත්තා. රණ්ඩු අල්ලන්න පටන්ගත්තා.

“නුඹ හරි මිනිහෙක් නෙව. නුඹට මොළයක් නැද්ද? දැන් අපි රජ්ජුරුවන්ට මොකක්ද කියන්නේ? ආයෙ දෙකක් නෑ, රාජ උදහසට ලක්වේවි! අපි ඔක්කොම විනාසයි! මට කරන්න දෙයක් නෑ. මං රජ්ජුරුවන්ට සැළකරනවා.”

ඉතින් ඒ බිරිඳ අතදරුවත් වඩාගෙන අනිත් දරුවා ඇඟිල්ලේ දවටගෙන හඬ හඬා මාළිගයට ගියා. රජතුමා ඉස්සරහා වැඳ වැටුණා.

“අනේ පින්වත් රජ්ජුරුවන් වහන්ස, ගැත්තීට අනුකම්පා කරන සේක්වා! මගේ මිනිහා ඔබවහන්සේට නියම වෙලා තිබුණු පිච්ච මල් අට නැළිය ශාස්තෘන් වහන්සේට පූජා කරලා හිස් අතින්ම ගෙදර ඇවිත් ඉන්නවා. අනේ ස්වාමීනී, අපි හිතාමතා කරපු වරදක් නොවෙයි. මේ මනුස්සයා කළ වැඩෙන් අපේ පවුලම විනාස වෙනවා. අනේ පින්වත් රජ්ජුරුවන් වහන්ස, මේ මෝඩ වැඩේ ගැන අනුකම්පා කරන සේක්වා!”

එතකොට බිම්බිසාර රජතුමා මෙහෙම කිව්වා.

“මෑණියනි, ඈ…. මොකක්? මට ගෙනාපු පිච්ච මල්වලින් ශාස්තෘන් වහන්සේට පූජා කළා කිව්වා නේද? පින්වත් මෑණියනි, මමයි ඒ පූජාව ශාස්තෘන් වහන්සේට කරන්න තිබුණේ. මම කළ යුතු දෙයක් තමයි ඒ කරලා තියෙන්නේ. ඒකාන්තයෙන් සුමන මල්කරුවා පිනක්මයි කළේ. සාදු! සාදු! මං ඒ පින අනුමෝදන් වෙනවා. පින්වත් මෑණියනි, නිකම්ම නිකම් මෝඩ ගැහැණියක් වෙන්න එපා! දැන්වත් ස්වාමියා කළ පින අනුමෝදන් වෙයන්.”

රජතුමා බුදුරජාණන් වහන්සේ මුණගැහිලා මේ කාරණය සැළකළා. එදා ඒ මල් වියන් වේළුවනාරාමයේ දොරටුව තෙක් පැමිණුනා. මේ පින්කම ගැන රජතුමා අනුමෝදන් වුණා.

“ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්ස, ඇත්තටම මේ පුද්ගලයා ඔය පින්කම කරලා තියෙන්නේ ජීවිත පරිත්‍යාගයෙන්. ඒ නිසා ඔහුට ගෞරවයක් වශයෙන් මං සියලු සැප සම්පත් සමඟ අසූ හාර දාහක් කහවණු ධනයත් සමඟ, මාළිගයක් සමඟ ගම්වරයක් සහිතව සිටු තනතුර දෙනවා.”


ඉතින් සුමන මල්කරුවා සුමන සිටුවරයා වුණා. ඒ සුමන මල්කරුගේ අසිරිමත් පින්කම ගැන හැමෝම සතුටු වුනා.


ආනන්ද ස්වාමීන් වහන්සේ බුදුරජාණන් වහන්සේ ගෙන් විමසුවා

“ස්වාමීනී, සුමන මල්කාරයා අද පටන් සිටුවරයෙක්. මේ අර පින්කමේ විපාක නේද?”

“පින්වත් ආනන්ද, ඔය තවම සුළු විපාකයයි. මා කෙරෙහි ඔහු සිත පහදවාගත්තු ආකාරය විශේෂ ජීවිතයක් කරා ඔහු යනවා” කියලා මෙහෙමත් වදාළා.

ඔහුගේ පිනේ විපාක හැටියට කල්ප ලක්ෂ වාරයක් සුගතියේ උපදිනවා. දෙවි මිනිසුන් අතරේ සැප විඳිනවා. අන්තිම ආත්මභාවයේ සුමන කියන නමින් පසේබුදු කෙනෙක් වෙනවා. ඊට පස්සේ බුදුරජාණන් වහන්සේ “යමෙක් කරනවා නම් කළ යුත්තේ පසුතැවෙන්නේ නැති සතුටු සිතින් විපාක විඳින දෙයක්මයි” කියලා මේ ගාථාව වදාළා.

පින්වතුනේ, පින්වත් දරුවනේ, බුදුරජාණන් වහන්සේ පින ගැන කළ මේ දේශනාව හැමෝටම ප්‍රයෝජනවත් වුණා. එතකොට සුමන මල්කරුවා පසේබුදුබව පත පත හිටපු කෙනෙක් නෙවෙයි. එයා කළේ බුදුරජාණන් වහන්සේ ගැන සිත පහදවාගත්තු එකමයි. බුදුරජාණන් වහන්සේ තමයි ඒ අනාවැකිය කිව්වේ. මේ වගේ ආශ්චර්යවත් මනුස්සයන් කලින් කලට මිනිස් ලොවට එනවා. සුමන මල්කරුත් එහෙම කෙනෙක්.

එතකොට එදා ප්‍රාතිහාර්ය දක්වමින් රජගහ නුවර වැඩියේ සුමන මල්කරුවා උදෙසාමයි. ඔහු අරභයා බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළ මේ ධර්මය නිසා එදා අසූ හාරදාහක් සෙනඟ සෝවාන් ඵලයට පත් වුණා.

අපටත් මේවා ඉගෙන ගෙන පින් දහම් දියුණු කරගෙන සැපය කරා යන්න ඇත්නම් කොයිතරම් අගේද!

පූජ්‍ය කිරිබත්ගොඩ ඤාණානන්ද ස්වාමීන් වහන්සේ

Tanca kammam katam sadhu
yam katva nanutappati
yassa patito sumano
vipikam patisevati.

That deed is well done if one has not to repent for having done it, and if one is delightful and happy with the result of that deed.


The Story of Sumana, the Florist

While residing at the Jetavana monastery, the Buddha uttered Verse (68) of this book, with reference to Sumana the florist.

A florist, named Sumana, had to supply King Bimbisara of Rajagaha with jasmin flowers every morning. One day, as he was going to the king's palace he saw the Buddha, with a halo of light-rays radiating from him, coming into town for alms-food accompanied by many bhikkhus. Seeing the Buddha in his resplendent glory, the florist Sumana felt a strong desire to offer his flowers to the Buddha. Then and there, he decided that even if the king were to drive him out of the country or to kill him, he would not offer the flowers to the king for that day. Thus, he threw up the flowers to the sides, to the back and over and above the head of the Buddha. The flowers remained hanging in the air; those over the head formed a canopy of flowers and those at the back and the sides formed walls of flowers. These flowers followed the Buddha in this position as he moved on, and stopped when the Buddha stopped. As the Buddha proceeded, surrounded by walls of flowers, and a canopy of flowers, with the six-coloured rays radiating from his body, followed by a large entourage, thousands of people inside and outside of Rajagaha came out of their houses to pay obeisance to the Buddha. As for Sumana, his entire body was suffused with delightful satisfaction (Piti).

The wife of the florist Sumana then went to the king and said that she had nothing to do with her husband failing to supply the king with flowers for that day. The king, being a Sotapanna himself, felt quite happy about the flowers. He came out to see the wonderful sight and paid obeisance to the Buddha. The king also took the opportunity to offer alms-food to the Buddha and his disciples. After the meal, the Buddha returned in the Jetavana monastery and the king followed him for some distance. On arrival back at the palace King Bimbisara sent for Sumana and offered him a reward of eight elephants, eight horses, eight male slaves, eight female slaves, eight maidens and eight thousand in cash.

At the Jetavana monastery, the Venerable Ananda asked the Buddha what benefits Sumana would gain by his good deed done on that day. The Buddha answered that Sumana, having given to the Buddha without any consideration for his life, would not be born in any of the four lower worlds (Apaya) for the next one hundred thousand worlds and that eventually he would become a paccekabuddha. After that, as the Buddha entered the Perfumed Hall (Gandhakuti) the flowers dropped off of their own accord.

That night, at the end of the usual discourse, the Buddha spoke in verse as follows:

That deed is well done if one has not to repent for having done it, and if one is delightful and happy with the result of that deed.  
saadhu saadhu saadhu. 

ධම්ම පදය බාල වර්ගය 69

  මධුවා මඤ්ඤති බාලෝ – යාව පාපං න පච්චති යදා ච පච්චති පාපං – අථ බාලෝ දුක්ඛං නිගච්ඡති තම පව් පල නොදෙනා තුරු – තමා කරන පව් පිළිබඳ පවිටු බාලයා ස...