විශාඛා කුමාරිකාවෝ. - සාකේත නුවර සැනකෙළිය.

අද මේ සටහන ලියැවෙන්නේ මාගේ දියණියන් 

උදෙසාමයි.
 මගේ දියණියන් වාගේම නිමාෂා, සමණලී, වැනි සුවහසක් අප ලාංකීය දියණියන් උදෙසා මේ වටිනා සටහන මා අතින් සෙනෙහසින්ම ලියැවේ. 

මේ පොත මා අතට පත්වූයේ මා විවාහ වී වසර කිහිපයක් ඇවෑමෙන්. නමුත් මා හැදූ වැඩූ දෙමාපියන්ට පින් සිදු වෙන්න මේ බොහොමයක් පුරුදු මා අත තිබූ බව කියන්නෙ මහත් ආඩම්බරෙන්.

 සමහර දේවල් වලට නම් මට අනුගත වෙන්න සිදු උන බව නොකියාම බැහැ.  ඒ මම සර්ව සම්පූර්ණයෙන්ම විශාඛාවක් නොවුන නිසා ය.

මේ වටිනා පොත් පිංච නිර්මාණය වෙන්නෙ පිංවත් නරමානේ බුද්ධරක්ඛිත හිමියන් අතින්. මේ සඳහා සැදැහැති දායකත්වය දැරෙන්නෙ විශේෂඥ  වෛද්‍ය සරත් අමරසේකර වෙදපියාණන් වෙතින්. එතුමා ලංකාවේ සිටිනා ඉතාම දක්ෂ ප්‍රසව හා නාරී විශේෂඥ වෛද්‍ය වරයෙක්.

එතුමා මෙහි පුණ්‍යානුමෝදනා වෙහි සඳහන් කරන පරිදි අද බොහෝ කාන්තාවන් විවාහය නිසා හෝ වෙනත් ලාබ ප්‍රයෝජන නිසා හෝ තම ආගමික විශ්වාසයන් අමතක කර දමා වෙනත් ආගම් ඇදහීමට පෙළබේ. බුදුන් වහන්සේ ගේ නිර්මල ධර්මයට සවන් දී වයස අවුරුදු හතේ දී සෝවාන් වූ විශාඛාව විවාහ  වූයේ ද අන්‍ය ආගමිකයෙකු සමඟ ය. නමුත් ඇය බුදු දහම පිළිබඳව තිබූ භක්තිය නැතිකර දමා තම සැමියාගේ ආගම වැළඳ ගත්තේ නැත. ඒ වෙනුවට ඇය කලේ තම සැමියා ඇතුළු මුළු මහත් නෑදෑ පරපුරම තුල බුදු දහම පිළිබඳව විශ්වාසයක් හා භක්තියක් ඇතිකරලීමය.

මෙයට අමතරව විවාහ කඩාකප්පල් කරගැනීමට අද දියණියන් බොහෝ විට පෙළබේ. විවාහ සංස්ථාව ආරක්ෂා කර ගැනීම මූලික වශයෙන්ම ගැහැණියක සතු යුතුකමක් බව දත යුතුය. ඉවසීම , කැපවීම, ගරු කිරීම වැනි වූ ගුණ ධර්ම ඇය විසින් කුඩා කාලයේ සිටම පුරුදු පුහුණු කල යුතු බව සිහියට ගත යුතුයි.

කාන්තා අයිතිවාසිකම් ලබාගැනීම සඳහා විශාල ආන්දෝලනයක් පවතින අද සමාජයේ ,බොදු බැතිමතුන් බහුතරයක් ඇති ලාංකීය සමාජයේ මේ සඳහා විශේෂ ප්‍රයත්නයක් දැරිය යුතු නොවේ. මීට හේතුව බෞද්ධ දර්ශනයේ සහ බෞද්ධ සංස්කෘතියේ කාන්තා අයිතිවාසිකම් පැහැදිළිවම ගැබව ඇති නිසාය.

අපේ බෞද්ධ සංස්කෘතියේ විශාඛාවගේ චරිතය ඊට කදිම නිදසුනකි.

ගැහැනු දරුවෙකු “යා යුතු මග" පහදා ලීමෙහි ලා නරමානේ බුද්ධරක්ඛිත හිමියන් ගත් මේ පියවර සඳහා මහත් භක්තියෙන් පුණ්‍යානුමොදනා කරමි. 

අවසර නොමැතිව වුවද, පොත ඔබ වෙතට පත්වන්නේ එය සමස්ත කාන්තා පරපුරටම ආදර්ශයක් දුන් කතා පුවතක්  නිසාවෙනි. මේ හේතුවෙන් වරදක් වුණි නම් සමාවන සේක්වා.

දියණිවරුනි,  මේ සටහන් කියවීමෙන් ඔබ අදට වඩා යහපත්ව හෙට දවස ගෙවයි නම් ඒ මා ලබන උපරිම සතුටයි.  

දයාබර බුද්ධිමත් මාතාවක විසින් , තම දරුවනට ඉතා දයාවෙන් නොදන්නා දෙයක් පැහැදිලි කරදෙන කලෙකැ මෙන්, මේ නව යොවුන් රූබර යුවතිය විසින් පැහැදිලි කළ එම කරුණු ඇසීමෙන් බහුශ්‍රැත වූ වියපත් ඔව්හූ තව තවත් විශ්මයට පැමිණියාහුය. එපමණක් ද නොවේ, නාරී ලක්ෂණ විද්‍යාව ද මැනවින් හදාරා සිටි ඔවුනට මෙම කතා බහ අතර තුර දීම තව තවත් දේ දැක ගැනුමට ද හැකි විය. බිඹුපල වන් දැඩි රක්තවර්‍ණයෙන් හෙබි ඇගේ දෙතොලත්, එමගින්ම ආවරණයවැ තිබූ කපා ඔප මට්ටම් කළ අනගිතම මුතු ඇට පෙලක් මෙන් සුදුවන් රැස් දහරා නිකුත් වන, සිදුරු රහිත වූ ද එසේම රක්තවර්‍ණ වූ විදුරු මසින් මනාව බැදී සිටිනා වූ ද, දසන් දෙපෙළත්, එසේම මුදා හල කල්හි පාදාන්තය තෙක්ම දිගට වැටී උඩුකුරුව සිටිනා අක් ඇති නීල වර්‍ණ්යෙන් බබලන, නිරෝගිවැ වැඩුන කෙස් කළඹත් , ලා රතු රෝස මල් පෙත්තකට බඳු වූ වර්‍ණවත් වූ ඡවි කල්‍යාණයත් , එ කුමරිය වෙතැ පවත්නා අයුරු දැක ගැනුම ට ද ඔවුහූ සමත් වූහ. කොතෙක් දූ දරුවන් ලබමින් වියපත් වූව ද වයස් ගත ලකුණු පහළ නොවන අපූරු නාරී දේහයක් මෙතුමිය  වෙතැ ඇතැයි ද ඔවුහූ අනුමාන කළාහුය. 

" කුමරියනි, ඔබ කාගේ දුවණියක වන්නෙහි දැ? යි දැන ගැනීමට අපි කැමැත්තෙමු"
" පියවරුනි, මෙම සාකෙත නුවර ධනඤ්ජය  නම් වූ මහා සිටුතුමෙක් වෙති. එතුමන් ගේ දේවිය සුමනාවෝ වෙති. එම දෙපොලගේ එකම දියණිය වන මම'විශාඛා' නම් වෙමි"
" කුමරියනි, අප පිළිබඳවත් තොරතුරු බිඳක් පැවසීමට අවසර දෙන්නෙහිද?"
එසේ යැ පියවරුනි, කැමෙත්තෙන් සවන් දෙමි"

ඉක්බිති බ්‍රාහ්මණවරු තමන් සැවැත් නුවර මිගාර නම් වූ මහ සිටුවරයන්ගේ එක ම පුතණුවන් වූ පූර්‍ණවර්ධන නම් තරුණ සිටු කුමරු සඳහා පංච කල්‍යාණයෙන් යුතු සිට් කුමරියක සොයමින් දඹදිව පුරාම මාස කීපයකැ පටන්ම සංචාරය කළ බවත්, එහෙත් සුන් වූ අපේක්ෂා ඇතිවැ මෙම සාකෙත නගරයට පෙර දින සන්ධ්‍යා කාලයෙහි සැපැත්වැ ලැඟුම් ගත් අයුරුත්, පසු දිනෙහි පැවැත්වෙන මෙම සැනකෙළිය පිළිබඳව අසා උදෑසනින්ම ගඟ වෙත පැමිණ බලා සිටි අයුරුත් පැහැදිළි කළ හ. විශාඛා සිටු කුමරිය දුටු මොහොතෙහි ම තමන් මහත් සේ සොම්නසට සපැමිණි බවත් පැවසූ ඔව්හූ මිගාර මහ සිටුතුමාණන් විසින් සුදුසු සිටු කුමරියක දුටු මොහොතෙහිම ඇයට පළඳවනු පිණිස තමන්ට භාරදුන් කහවණු ලක්ෂයක් වටිනා රුවන් මාලය පැළඳවීමට ද අවසර ඉල්ලා සිටියාහු ය.

" පියවරුනි, එබඳු වූ  තීරණයක් ගැනුම මාගේ මාපියවරුන් සතු වූ කාරියකි. එහෙත් මාගේ  දෙමාපිය වරුන්ගේ කැමැත්ත  ලද හොත් මම ද ඊට එකඟ වන්නෙමි."

අනතුරුව විශාඛාවෝ තම සේවිකාවක කැඳවා තමාටත් තම පිරිසටත් පා ගමන් දැන් අනුචිත වන හෙයින්, ආපසු සිය  සිටු මැඳුරට එනු පිණිස, වහාම වාහන එවන මෙන් දන්වා යැව්වාය. බමුණු පිරිසට ද තම මාළිගයට පැමිණ මා පිය වරුන් හමුවන ලෙසට උපදෙස් දුන්නාය.


මේ යුගය වන විටැ ලොවැ ඉතාමත් ශිෂ්ට  සම්පන්න ජනතාවක් බවට පත්වැ සිටි දඹදිව මධ්‍ය දේශීය ආර්‍ය්යවරුන් අතර සම්ප්‍රදායිකවැ පැවැත ආ සුවිශේෂ සිරිත් විරිත් රැසක් ම තිබිණ. විවාහය පිළිබඳව යෝජනාවක් ලද යුවතියක විසින් අනුගමනය කරණු ලැබූ සිරිතක් වූයේ , එම මොහොතෙහි පටන් ම ඇගේ කෙළිලොල් ළමා වයස ද ඉක්ම ගිය බව වටහා ගැනුම යි.  මේ අනුව එම යුවතියෝ වෙනදා ගිය පා ගමන් වෙනුවට  රථයක් හෝ දෝලාවක් හෝ  යොදාගත් හ. එසේ නොකළහැකි වූ වනිතාවෝ  ඡත්‍රයක් හෝ ඒ සඳහා භාවිතා කළහ. එසේත් නොහැකිවූ තැන තමන් හැඳ සිටිනා සළුවේ කොණකින් හෝ හිස වසා ගත් හ. එදා විශාඛා කුමරිය තම පියානන් වූ  ධනඤ්ජය මහ සිටුවරයාණන් වෙතැ , ආපසු සිටු මැඳුරට  පැමිණෙනු පිණිස 'රථ එවනු මැනවැ'යි දන්වා යැවුයේ ද මෙම කුල සිරිත් අනුවය.