ධම්ම පදය - චිත්ත වර්ගය 8

කුම්භූපමං කායමිමං විදිත‍්වා

නගරූපමං චිත්තමිදං ඨපෙත‍්වා

යොධෙථ මාරං පඤ්ඤායුධෙන

ජිතං ච රකෙඛ, අනිවෙසනො සියා

(සැවැත්නුවර - විදශකි තෙරුන් ඇරබ)

මේ කය මැටි භාජනයක් වැනි ය යි දැන, මේ සිත (මනාසේ රැකි) නුවරක් මෙන් පිහිටුවා, ප්‍රඥා නැමැති ආයුධයෙන් මාරයා හා යුද්ධ කරව්. (එ සේ යුද්ධ කොට) දිනා ගත් දේ රැකගත යුතු යි. 

දැකිය යුතුමය මේ කය – බිඳී යන වළඳක් ලෙස

සුරැකිය යුතුය මේ සිත – හොඳින් රකිනා නගරයක් ලෙස

ප‍්‍රඥාව නැමැති අවි ගෙන – පහරදිය යුතු මාරයා හට

ජයගෙන කෙලෙස් යුධයෙන් - නැවත සසරට නොආ යුතුමය

(සිත එකඟකොට සමාපත්තියකට ඇතුල් වූ පමණින්) සෑහීමට පත් නො විය යුතු යි. (ශරීරය බිඳී යන මැටි බඳුනක් සේ අනිත්‍ය  දැන, ඒ භාවනාව නිසා කෙලෙස් සතුරන්ට ළං විය නො හැකි බැවින් තමාගේ සිත සුරැකි නුවරක් මෙන් කොට කෙලෙස් සතුරන් හා යුද්ධ කළ යුතු ය යි දක්වන ලදී.)

මේ ගාථාව දෙවරම් වෙහෙරේදී පන්සියයක් විදශික භික්ෂූන් අරභයා දෙසනාකරන ලදී. 

එක්තරා පන්සියයක් භික්ෂූන් වහන්සේලා භාවනා වඩනු වස් වනයට වැඩම කොට බවුන් වඩද්දී ඒ වනයෙහි උන් යම් දෙවිවරු හා අමනුස්සයයින් උන් වහන්සේලා එම වනයෙන් පලවා හැරීම පිණිස නොයෙකුත් වෙස් ගෙන, කෑකෝ ගසමින්,බියජනක රූප මවමින් උන් වහන්සේලා බිය වද්දා පළවා හැරීමට කටයුතු කළහ. ඒ අවස්ථාවේ ආපසු ජේතවනයට ගිය පිරිසට බුදුරජාණන් වහන්සේ කරණීය මෙත්ත සූත්‍රය වදාලා . ඉන්පසුව ආපසු වනයට වැඩි පිරිස නිතර නිතර මෙම සූත්‍රය සඣ්ජායනා කොට මෙත්වඩා දෙවියන් ඇතුළු පිරිස සතුටුකරවා නොබෝ දිනකින් මහරහත් භාවයට පත් වූහ.

Verse 40. Weapons To Defeat Death

Having known this urn-like body,
made firm this mind as fortress town,
with wisdom-weapon one fights Mara
while guarding booty, unattached.

Explanation: It is realistic to think of the body as vulnerable, fragile, frail and easily disintegrated. In fact, one must consider it as a clay vessel. The mind should be thought of as a city. One has to be perpetually mindful to protect the city. Forces of evil have to be fought with the weapons of wisdom. After the battle, once you have achieve victory, live without being attached to the mortal self.

The Story of Five Hundred Bhikkhus

While residing at the Jetavana monastery, the Buddha uttered Verse  with reference to five hundred bhikkhus.
Five hundred bhikkhus from Savatthi, after obtaining a subject of meditation from the Buddha, travelled for a distance of one hundred yojanas* away from Savatthi and came to a large forest grove, a suitable place for meditation practice. The guardian spirits of the trees dwelling in that forest thought that if those bhikkhus were staying in the forest, it would not be proper for them to live with their families in the trees. So they descended from the trees, thinking that the bhikkhus would stop there only for one night. But the bhikkhus were still there at the end of a fortnight; then it occurred to them that the bhikkhus might be staying there till the end of the vassa. In that case, they and their families would have to be living on the ground for a long time. So, they decided to frighten away the bhikkhus, by making ghostly sounds and frightful apparitions. They showed up with bodies without heads, and with heads without bodies, etc. The bhikkhus were very upset and left the place and returned to the Buddha, to whom they related everything. On hearing their account, the Buddha told them that this had happened because previously they went without any weapon and that they should go back there armed with a suitable weapon. So saying, the Buddha taught them the entire Metta Sutta (discourse on Loving-Kindness) beginning with the following stanza:

Karaniyamattha kusalena
Yanta santam padam abhisamecca
Sakko uju ca suhuju ca
Suvaco c'assa mudu anatimani.

[The above stanza may be translated as: "He who is skilled in (acquiring) what is good and beneficial, (mundane as well as supra-mundane), aspiring to attain Perfect Peace (Nibbana) should act (thus): He should be efficient, upright, perfectly upright, compliant, gentle and free from conceit."]
The bhikkhus were instructed to recite the sutta from the time they came to the outskirts of the forest grove and to enter the monastery reciting the same. The bhikkhus returned to the forest grove and did as they were told. The guardian spirits of the trees receiving loving-kindness from the bhikkhus reciprocated by readily welcoming and not harming them. There were no more ghostly sounds and ungainly sights. Thus left in peace, the bhikkhus meditated on the body and came to realize its fragile and impermanent nature.

From the Jetavana monastery, the Buddha, by his supernormal power, learned about the progress of the bhikkhus and sent forth his radiance making them feel his presence. To them he said, "Bhikkhus just as you have realized, the body is, indeed, impermanent."

Then the Buddha spoke in verse as follows:

Knowing that this body is (fragile) like an earthern jar, making one's mind secure like a fortified town, one should fight Mara with the weapon of Knowledge. (After defeating Mara) one should still continue to guard one's mind, and feel no attachment to that which has been gained (i.e., jhana ecstasy and serenity gained through meditation).

At the end of the discourse, the five hundred bhikkhus attained arahatship.

* yozana: a measure of length about twelve miles.

ධම්ම පදය - චිත්ත වර්ගය 7

7. අනවස්සුතචිත්තස්ස – අනන්වාහතචේතසෝ
පුඤ්ඤපාපපහීනස්ස – නත්ථි ජාගරතෝ භයං


කෙනෙකුගේ සිත තුළ – නොවැගිරෙයි නම් රාගය
ද්වේෂයෙන් කිසි කලක – පහර කන සිත් නැති විට
පින් පව් හැමදෙයම – දුරු කළ සිතින් සිටිනා
නිදිවරන ඒ රහතුන් – කිසිදිනක තැති නොගනිති

මම මේ වැඬේ කරනවා කියලා තමා කරන කටයුත්ත ගැන ස්ථිරව සිත පිහිටුවා ගන්නෙ නැත්නම්. කිසි දෙයක් සාර්ථක කරගන්නට බැහැ. පොඩි දරුවන්ට පොත පත පාඩම් කිරීමට වුනත් එහෙම තමයි. තමන් තුළ ලොකු අධිෂ්ඨානයක් තිබෙන්නට ඕන. එතකොට බාහිර දේවල් වලට සිත යොමුවෙන්නෙ නැහැ. ටීවී බල බල ඉන්න සිත යොමු වෙන්නෙ නැහැ. සෙල්ලමටම සිත යොමු වෙන්නෙ නැහැ. විකාර දේවල්වලට යොමු නොවී පොත පතේ වැඩ වුනත් හොඳින් කරගන්නට පුළුවන්. 

පැවිදි කෙනෙකුට  මෙය විශේෂයෙන්ම බලපානවා. එහෙම නැතිවුනොත් තමන් පැවිදි වූ අරමුණ කලක් යන විට මුළුමනින්ම වෙනස් වෙලා යනවා. එහෙම වෙනස් වුනොත් ධර්මය අවබෝධ කරනවා තියා චතුරාර්ය සත්‍යය යන නම ඇහෙන කොටත් කේන්ති යනවා. මාර්ග ඵල ලබනවා යන නම ඇහෙන කොටත් තරහා එනවා. නිවන කියන වචනයටත් විහිළු කරනවා. මේකට හේතුව සිත තුළ පැවිදි ජීවිතය නිවන් මඟට යෙදවීමේ අධිෂ්ඨානය නැතිකමයි. එතකොට හිත පහදින්නෙ නැහැ. ශ‍්‍රද්ධාව පිහිටන්නෙ නැහැ. එක එක දේවල්වලට පහදිනවා. එහෙම කෙනෙකුට ප‍්‍රඥාව වැඩෙන්නෙ කොහොමද?

නමුත් සිත රැකගන්නවා නම් ඒ කෙනා බේරෙනවා. සිත රැක ගන්නට තියෙන්නේ සතර සතිපට්ඨානය තුළමයි. සතර සතිපට්ඨානය තුළ හොඳින් සිත රැකගන්නා කෙනා තම සිත රාග අරමුණු වලින් තෙමෙන්නට දෙන්නෙ නෑ. ඒ වගේම ද්වේෂය ඇතිවෙන අරමුණු වලින් බැට කන්නට දෙන්නෙ නෑ. හැම තිස්සේම සිත රැකගන්නවා. භාවනාව දියුණු කරනවා. සීලයත්, සමාධියත්, ප‍්‍රඥාවත් හොඳින් ප‍්‍රගුණ කරනවා. ඒ තුළින්ම පින් පව් ප‍්‍රහාණය කරලා නිවන ස්පර්ශ කරනවා. නිදි වරමින් බණ භාවනා කරන ඒ වීරියවන්ත රහතන් වහන්සේ හට භයක් ඇතිවන්නට කිසි කරුණක් නැහැ.

Verse 39. The Wide-Awake Is Unfrightened

One of unflooded mind,
a mind that is not battered,
abandoning evil, merit too,
no fear for One Awake.

Explanation: For the person who’s mind is not dampened by passion, unaffected by ill-will and who has risen above both good and evil, there is no fear because he is wide-awake.

Once, there lived in Savatthi, a senior bhikkhu by the name of Samgharakkhita. When his sister gave birth to a son, she named the child after the thera and he came to be known as Samgharakkhita Bhagineyya. The nephew Samgharakkhita, in due course, was admitted into the Order. While the young bhikkhu was staying in a village monastery he was offered two sets of robes, and he intended to offer one to his uncle, the thera.

At the end of the vassa he went to his uncle to pay respect to him and offered the robe to the thera. But, the uncle declined to accept the robe, saying that he had enough. Although he repeated his request, the thera would not accept. The young bhikkhu felt disheartened and thought that since his uncle was so unwilling to share the requisites with him, it would be better for him to leave the Order and live the life of a layman.

From that point, his mind wandered and a train of thoughts followed. He thought that after leaving the Order he would sell the robe and buy a she-goat; that she-goat would breed quickly and soon he would make enough money to enable him to marry; his wife would give birth to a son. He would take his wife and child in a small cart to visit his uncle at the monastery. On the way, he would say that he would carry the child; she would tell him to drive the cart and not to bother about the child. He would insist and grab the child from her; between them the child would drop on the cart-track and the wheel would pass over the child. He would get so furious with his wife that he would strike her with the goading-stick.

At that time he was fanning the thera with a palmyra fan and he absentmindedly struck the head of the thera with the fan. The thera, knowing the thoughts of the young bhikkhu, said, "You were unable to beat your wife; why have you beaten an old bhikkhu?" Young Samgharakkhita was very much surprised and embarrassed at the words of the old bhikkhu; he also became extremely frightened. So he fled. Young bhikkhus and novices of the monastery chased him and finally took him to the presence of the Buddha.

When told about the whole episode, the Buddha said that the mind has the ability to think of an object even though it might be far away, and that one should strive hard for liberation from the bondage of passion, ill will and ignorance.

විශාඛා කුමරිකාවෝ - 2

පලමු කොටසට මෙතැනින්      http://piyumvila.blogspot.com/2013/06/blog-post_11.html

ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේ මාගධ රාජ්‍යයේ අඟුරට, භද්දිය නගරයට වැඩම කළ දා...
ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේ සම පන්තිස් වියෙහි දී, වෙසක් මස පුර පසොලොස්වක් පොහෝ දින සම්බෝධිඥානය ලබාගෙන සත් සතියක්ම නේරංජනා ගං ඉවුරේ ගතකොට පස්වග මහණුන්ට දම්දෙසා ඒ අය හා අනතුරුව යස කුල පුත් ඇතුළු පිරිසට ද දම් දෙසා ලොව පළමු රහත් හැට නමට මේ උතුම් දහම ලොවට කියා දෙනු පිණිස එක් එක් දිසාවන්ට පිටත් කොට තමන් වහන්සේ උරුවෙල් දනව්වට වැඩම කල සේක. භද්‍ර වර්ගික කුමාර වරුන් ද, උරුවෙල් කාශ්‍යප ගයා කාශ්‍යප හා නදී කාශ්‍යපයන්ද රහතුන් බවට පත්කොට රජගහ නුවරට වැඩම කලහ. එහිදී බිම්බිසාර මහ රජතුමා ඇතුළු බොහෝ පිරිසක් ආර්‍ය ශ්‍රාවකයන් බවට පත් විය. මේ සමයෙහි කෝලිත හා උපතිස්ස කුමාරවරුන්ද මහරහත් බව ලැබූහ. 

බිම්බිසාර මහරජුගේ මාගධ රජ්‍යයට ම අයත්වූ භද්දිය නම්වූ නගරයක් විය.  මෙය මෙණ්ඩක මහ සිටුවරයා ගේ වාස භූමිය විය.
ධනඤ්ජය සිටුවරයා ඔහුගේ පුත්‍රයා විය. මේ ධනඤ්ජය සිටුවරයා හා සුමනා කුමරියගේ දියණිය විශාඛා කුමරිය වූවාය. මේ වනවිට ඕතොමෝ සත් හැවිරිදි වූවාය. දිනක් ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේ  භද්දිය නගරයට වැඩම කරනා බව ඇසූ මෙණ්ඩක මහ සිටුතුමා තම සිඟිති මිණිබිරිය වූ විශාඛාවන් අමතා මෙසේ පැවසුවේය. 

"දුව මේ මහ පොළවෙහි මෙතෙක් පහළවූ සියලු මුනිවරුනට ම අග්‍ර වූ ,එසේම මහා පුරිස ලකුණෙන් හා අසූවක් පමණවූ අවශේෂ ශාරීරික මංගල ලක්ෂණයන්ගෙන ද විරාජමාන වූ පිදිය යුත්තන් අතර අග්‍ර වූ , සියලුම කෙලෙස් ගති සම්පූර්ණයෙන් ම නැසුවා වූ , ශාක්‍ය රාජ කුලයෙන් නික්ම පැවිදි වූ අපගේ ගෞතම ශාක්‍ය මහා මුනීන්ද්‍රයාණන් වහන්සේ දහස් ගණනක් වූ තම ශ්‍රාවක මහ රහතුන් වහන්සේලා ද පිරිවරා ගෙන අද උදය වරුවේ මේ නුවරට, වඩිනා සේක.

දුවගේ යෙහෙලියන් පිරිවරාගෙනැ ඒ බුදුරදුන් වඩිනා පෙර මගට මහ පෙරහරින් ගොස් ඒ උතුමන් පිළිගෙන අපේ නගරයට වැඩම කරවාගෙනැ ආ යුතුයි.  අපිත් ඔබ පිරිසට පසු පසින් එන්නෙමු. මෙය ඔබ සැමටත්, එසේම අප සැමටත් මහත්වූ මංගල්‍යයෙකි"

ඉක්බිති විශාඛාවෝ පන්සියයක් පමණ වූ තම යෙහෙළියන් ද සුදුවතින් හා සියලු අබරණින් සරසවා තුමූ ද සැරසී මලින් සරසූ රන් පුන් කළස් දෙ අත්මතැ තබා ගෙනැ බුදුරදුන් වඬිනා පෙර මගට ගොස් සුවඳ මලින් හා රන් පුන් කළසින් බුදුරදුන් පුදා, දෙපා මුල වැඳ වැටී නමස්කාර කලාහුය.  අනතුරුව මෙණ්ඩක සිටුවරයා හා ප්‍රධාන නගර වාසීහූ ද සුවඳ මලින් හා රන් පුන් කළසින් බුදුරදුන් හා මහ රහතුන් පුදමින් නමස්කාර කළාහු ය. ඒ මොහොතේ බුදුරජාණන් වහන්සේ  එ තැනට රැස්වූ භද්දිය නුවර වාසීන් හා විශඛා ඇතුලු පන්සියයක් කුමරියනට විශේෂ ධර්ම දේශනාවක් පැවත්වූ හ. සත් හැවිරිදි වියෙහි වූ විශාඛාවන් ප්‍රමුඛ කුමරියන්  සියලුම දෙනාම එම දම් දෙසුම අවසානයෙහි සෝතාපත්ති මහ ඵල නුවණ ලබමින් ආර්ය ශ්‍රාවිකාවන් බවට පත්වූ හ.

මෙණ්ඩක මහ සිටුතුමා ආදී නගර වාසීහු ද බුදුරජාණන් වහන්සේ ගෙන් බණ අසා සෝතාපත්ති මග ඵල නුවණ ලබමින් ආර්‍ය් ශ්‍රාවකවරු වූහ. මෙණ්ඩක මහ සිටුතුමා තම මාලිගයට බුදුන් ඇතුලු මහ සඟරුවන වඩමවා දෙසතියක් පුරා මහ දන් දෙමින් මහත් වූ පුද සත්කාර කලේය.

මේ සමයෙහි බිම්බිසාර මහ රජතුමාගේ මාගධ රාජ්‍යය බොහෝ ධනවතුන් ගෙන් පිරි වාස භූමියක් විය. මහා ධන සිටුවරු පස්දෙනෙක්ම මෙහි වාසය කලහ. එහෙත් සැවත් නුවර අගනුවර කොටගත් කෝසල දේශයෙහි එකම එක් සිටුවරයෙක් වත් නොවූහ. මේ අඩුව සපුරා ගනු පිණිස ප්‍රසේනජිත් කෝසල මහ රජතුමා වරක් රාජගහ නගරයට පැමිණ තම ඥාතිවරයාණන් වූ බිම්බිසාර මහ රජතුමා ගෙන් තම රාජ්‍යයටද මහධන සිටුවරයෙක් ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලීමක් කලේය.  මේ නිසා බිම්බිසාර  රජතුමා මෙණඩක සිටුවරයා කැඳවා සියලු පුවත් සැලකොට එකල මහ පිනැතියෙකු ලෙස ප්‍රකටව සිටි ඔහුගේ පුත් ධනඤ්ජය මහ සිටුතුමා සාවස්ථියට පිටත් කර යවන්නට කටයුතු කලේය. නගරයට වඩා පිටත වාසයට කැමතිවූ ධනඤ්ජය සිටුතුමා "සාකේත" නමින් නව නගරයක් නිමවා තම මාලිගය එහි නිම කොට දඹදිව මහ නගර සයෙන් එකක් බවටද මෙම නගරය පත් කලේය. කාලාරාම , කණ්ටකී වන හා අංජන වන නම්වූ ප්‍රසිද්ධ ආරාම තුණක් ම පසු කාලයෙහි මේ අවට ඉදිකරවන ලදී. 

සත් සතිය

සත් සතිය

පළමු සතිය - බෝරුක මුල

 දෙවන සතිය - අනිමිසලෝචන පූජාව

තෙවන සතිය - රුවන් සක්මන

සිව්වන සතිය - රැවන් ගෙය

පස්වන සතිය - අජපල් නුග රුක මුල

 හයවන සතිය - මුචලින්ද නාග දරණය තුළ

සත්වන සතිය- රාජායතන නම් කිරිපළු රුක මුල


පළමු වන සතිය

(බෝ රුක අසල)

"මම සාරාසංඛ්‍ය කල්ප ලක්‍ෂයක් මුළුල්ලෙහි චතුරාර්ය සත්‍යය (දුක්ඛ, සමුදය, නිරෝධ, මාර්ග) අවබෝධ කර ගැනීමට ඉමහත් වෙහෙසක් දැරීමි. ඒ වීර්යය තුළින් මම ජයග්‍රහණය කෙළෙමි. මේ වනාහි මා ජයග්‍රහණය කළ වීර්ය පර්යංකයයි. මා සියලු කෙලෙසුන් නසා සිවුසස් අවබෝධ කර ගත්තේ මේ පර්යංකයෙහි (පළඟෙහි) " යයි සිතා බුදුරජාණන් වහන්සේ ඒ ආකාරයෙන් ම එහි වැඩ සිට සිය දහස් ගණන් සමාපත්තිවලට සමවදිමින් පුරා සතියක්ම එහි කල් යැවූ සේක.

දෙවන සතිය


(අනිමිස ලෝචන පූජාව)



















බුදුරජාණන් වහන්සේ බෝරුක මුල වැඩ සිට එයට මඳක් ඊසාන පැත්තේ සිට තමනට බුදු බව ලබා ගැනීමට උපකාර වී සෙවණ ලබා දුන්නේ මෙම බෝ රුක බව සලකා කෘත ගුණ සැලකීම් වශයෙන් සතියක් ඇසි පිය නොසොල්වා ඒ දෙස බලා ගෙන ඇසින් පූජා කළහ.

(පහත  ඈතින් පෙනෙන අනිමිස ලෝචන පූජාව කල ස්ථනයේ දර්ශනය අන්තර්ජාලයෙනි.)

 

තෙවන සතිය - රුවන් සක්මන

ජය ශ්‍රී මහා බෝධීන් වහන්සේත් අනිමිසලෝචන චෛත්‍යයත් අතර පියුම් සහිත වේදිකාව රුවන් සක්මන කල ස්ථානය හැටියට සැලකේ. සක්මන්භාවනාව කරමින් මෙම සතිය මෙහි ගතකලහ.

  
සිව්වන සතිය - රුවන් ගෙය

අප සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ ඉන් පසුව සතිපට්ඨානය  සිහිකරමින් ඊලඟ සතිය ගතකල ස්ථානය රුවන් ගෙය නම්වේ. පුංචි කුටියක ස්වරූපයකින් මෙය අද දකිය හැකිය.

(පහත දර්ශන 2 අන්තර්ජාලයෙනි.)

පස්වන සතිය - අජපල් නුග රුක මුල

පස්වන සතිය ගතකලේ බෝධීන් වහන්සේට තරමක් දුරින් පිහිටි අජපාල නුග රුක මුලයි. මාරදූවරු දෙවනවරටත් පැමිණ පැරදී පලා ගියබව සඳහන් වේ. මේ නුගරුක වෙනුවට දැනට අළුත් නුගරුකක් මහාවිහාරයට වම් පැත්තේ දැකිය හැකිය.

 හයවන සතිය - මුචලින්ද නාග දරණය තුළ

එතැනින් නැගීසිටි බුදුරජුන් මුචලින්ද රුක මුලට වැඩම කොට සතියක් එහි ගතකල සේක. මේ කාලය තුල වැසි සහිත මහා සුළඟක් ඇති වූයෙන් අසල සිටි මහානාග රාජයෙක් උන්වහන්සේට සෙවන දුන්හ. එය සංකේතවත් කිරීමට වම්පසින් විලක් තනවා මූර්තියක් සාදා ඇත. අදටත් මුචලින්ද නමින් ගමක් බුද්ධගයාවේ ඇත.

සත්වන සතිය- රාජායතන නම් කිරිපළු රුක මුල

රාජායතන නම්වූ කිරිපළු රුක මුල සමාපත්ති සුවයෙන් වැඩ වසන කලිහි තපස්සු භල්ලුක යන වෙළඳ දෙබෑයන් ඒ අසලින් යත්දී උන්වහන්සේ දැක පැහැදී විළඳ හා මීපැණි කලවම් කර සකසා පිදූහ. බුද්ධ ධම්ම සරණ ගිය මුල්ම උපාසකයෝ මේ දෙදෙනා වෙති. තමන්ට පිදීමට යමක් ඉල්ලූවිට හිස පිරිමැද කේශ ධාතු ස්වල්පයක් ලබා දුන්හ.  එය නිදන්කොට චෛත්‍යයක් තැනවූ බව සඳහන් වේ. ලංකාවේ තිරියායේ හිරිගඩු (ගිරිහඩු) සෑය මෙම සෑරදුන් වේයැයි ද , නො එසේ නම් බුරුම රටේ ස්වේදගොන් චෛත්‍ය වේ යැයි ද මත පවතී.

බුද්ධගයා මහා විහාරය ඉදිරිපිට රාජායතනය තුබූ බවට සටහනක් ඇත.

සියළු දර්ශන මගේ කැමරා කාචයෙනි.

පුන්‍යාණුමෝදනා බැතිසිතින් :- මහා විහාරයේ ස්වාමින්වහන්සේට. 

මගේ ආදරණිය මහත්තයාට හා මග පෙන්වූ අජිත් මහතාට.


ඔබ සැමට පින්බර ඇසල පොහොයක් වේවා!

How the Buddha spent the 'Sath Sathiya'

First week: Under the bodhi tree - During the first week after Enlightenment, the Buddha sat under the bodhi tree, experiencing the happiness of freedom and peace. Throughout the week, He sat in one posture, experiencing the Bliss of Emancipation (Vimukthi Suva).

Second week: Gazing at the bo tree - In gratitude to the tree that had sheltered Him during His struggle for Buddhahood, the Buddha stood without moving His eyes as He meditated on the bodhi tree (Animisalochana Pooja), thus teaching a great moral lesson to the world. Buddhists who follow this example pay their respects not only to the original bo tree, but also other bo trees.

Third week: Golden bridge - The Buddha saw through His mind's eye that the gods were not sure whether He had attained Enlightenment, as the Buddha had not given up His temporary residence at the bo tree. To clear their doubts, He created, by His psychic powers, a golden bridge in the air, and walked up and down it for a whole week.

Fourth week: In the jewelled chamber - The Buddha created a beautiful jewelled chamber (ratanaghara) and sitting inside it, meditated on what was later known as the 'Detailed Teaching' (Abhidhamma).

His mind and body were so purified that rays of six colours came out of His body - blue, yellow, red, white, orange and a mixture of these five. Each colour represented one noble quality of the Buddha: yellow for holiness, white for purity, blue for confidence, red for wisdom and orange for defeat of desire.

The mixed colour represented all these noble qualities. Today these six colours make up the Buddhist flag.

Fifth week: With a Brahmana and three girls - While meditating under the Ajapala banyan tree, the Buddha replied to a Brahmana, who came to see Him, that one becomes a perfect Brahmana by one's deeds and not by birth.

Three charming girls called Tanha, Rati and Raga (the daughters of Mara) came to disturb His meditation. They danced around the Buddha and tried to distract Him, but soon got tired and left Him alone.

Sixth week: Under the muchalinda tree - The Buddha started meditating under a muchalinda tree. It began to rain heavily and the huge Muchalinda Nagaraja (cobra king) came out and coiled his body seven times around the Buddha to keep Him warm and placed his hood over the Buddha's head to protect Him from the rain.

After seven days, the rain stopped and the snake changed into a young man who paid his respects to the Buddha.

Seventh week: Under the Rajayatana tree - The Buddha meditated under the Rajayatana banyan tree. Two merchants, Tapassu and Bhalluka, came into His presence and offered the Buddha rice cakes and honey.

The Buddha told them some of what He had found in His Enlightenment. These two merchants, by taking refuge in the Buddha and His Dhamma, became the first lay followers in the Buddhist world. There was no Sangha (order of monks and nuns) then.

They asked the Buddha for something sacred and the Buddha wiped His head with His right hand and pulled out some hair to give them. These hair relics (Kesa Datu) were brought home and enshrined by the merchants.

අසූ මහා ශ්‍රාවකයන් වහන්සේලා

බරණැස ඉසිපතනයේදී පස්වග තවුසන් අරබයා බුදුරදුන් සිදුකළ ප‍්‍රථම ධර්ම දේශනයත් සමග ම ප‍්‍රථම බුද්ධ ශ‍්‍රාවකයා බිහිවිය. ඒ අඤ්ඤාකොණ්ඩඤ්ඤ හිමියන් ය. එතැන් පටන් ගිහි පැවිදි ස්තී‍්‍ර පුරුෂ බුද්ධ ශ‍්‍රාවක පිරිස ශීඝ‍්‍රලෙස ඉහළ ගිය අතර මුළු මහත් භාරතය පුරා ම විසිරී ගියහ.

භික්‍ෂු භික්‍ෂුණී උපාසක උපාසිකා යන සිව්වනක් පිරිස අතුරෙන්ම මෙලෙස මහා ශ‍්‍රාවකයන් තෝරාගෙන ඇති ආකාරය ති‍්‍රපිටක මූලාශ‍්‍රයන්ගෙන් දැකගත හැකි ය. අංගුත්තර නිකායේ ඒකක නිපාතයේ දහහතරවන ඒතදග්ග වග්ගය පුරා කුඩා ප‍්‍රමාණයේ සූත‍්‍ර අසූවකින් මෙම මහා ශ‍්‍රාවකයන් සහ ඔවුන්ගේ සුවිශේෂතා මහ පිරිස්මැද හඳුන්වා දෙමින් ඇගයීමට ලක්කරන අයුරු දැකගත හැකි ය. මෙලෙස ඇගයෙන මහා ශ‍්‍රාවකයන් වහන්සේලා අසූ මහා ශ‍්‍රාවකයන් ලෙසින් බෞද්ධ සමාජය තුළ ගෞරවාදර බහුමානයන්ට පාත‍්‍ර වූහ.

රහතන් වහන්සේලා ගැන ඇසීම පවා ඉතා දුර්ලභ කරුණකි.මේ උතුම් රහතන් වහන්සේලා පහල වන්නේ ලොව්තුරා සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ නමකගේ ශාසනයෙහි පමණි.

බුදුරජාණන්වහන්සේට ඉතා විශාල ශ්‍රාවක පිරිසක් වූහ.මේ ශ්‍රාවක පිරිස අතුරෙන් එක් එක් ක්ෂේත්‍රයන්හි අති විශිෂ්ටත්වයට පත්වූ ප්‍රධාන
ශ්‍රාවක පිරිසක්ද වුහ.එම ශ්‍රාවක පිරිස සංඛ්‍යාවෙන් අසූවකි. අසූ මහා ශ්‍රාවකයන් වශයෙන් හැදින්වෙන්නේ එම සුවිශේෂ ශ්‍රාවකයෝය. 

1. අඤ්ඤා කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේ
බුද්ධ ශ්‍රාවක භික්ෂු පිරිසේ වැඩිහිටිම (චිරරාත්‍රඥ) භික්ෂූන් වහන්සේ ලෙස අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

2. සාරිපුත්ත මහරහතන් වහන්සේ
බුදුන්වහන්සේගේ දක්ෂිණ ශ්‍රාවක වූ අතර ප්‍රඥාවන්ත භික්ෂුන්ගෙන් අග්‍ර වූහ.  නුවණින් දෙවැනි වුයේ බුදුන්වහන්සේට පමණි.

3. මොග්ගල්ලාන මහරහතන් වහන්සේ
බුදුන්වහන්සේගේ වාම ශ්‍රාවක වූ අතර ඍද්ධිමතුන්ගෙන් (පෙළ හර පෑ හැකි) ප්‍රධාන තනතුර ලැබිණි.

4. මහා කාශ්‍යප මහ රහතන් වහනසේ මහා කාශ්‍යප මහ රහතන්වහන්සේ සෑම අතින්ම බුදුරජාණන් වහන්සේට සමාන නිසා නිතරම මිනිසුන් රැවටුන බව කියැවේ.
 ධූතාංගධාරී භික්ෂූන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

5. අනුරුද්ධ මහරහතන් වහන්සේ
දිවැස් ඇති භික්ෂූන් අතරින් අග්‍ර වූහ.

6. භද්දිය මහරහතන් වහන්සේ
උසස් කුලයක උපන් භික්ෂූන් අතර ප්‍රධාන තනතුරු හිමිවිය.

7. ලකුණ්ටක භද්දිය මහරහතන් වහන්සේ
මිහිරි කටහඩ ඇති භික්ෂූන් අතර අග්‍ර ස්ථානය ලැබූහ.

8. පිණ්ඩෝල භාරද්වාජ මහරහතන් වහන්සේ
අභීත සීහ නාද (භය නැතිව කතා කරන) භික්ෂූන් අතර අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

9. මන්තානි පුත්ත පුණ්න මහරහතන් වහන්සේ
විචිත්‍ර ධර්ම කථික භික්ෂූන් වහන්සේලා අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

10. මහා කච්චායන මහරහතන් වහන්සේ
බුදුහිමියන් කෙටියෙන් වදාල ධර්මය විස්තරාත්මකව ප්‍රකාශ කිරීමේ හැකියාව ඇති භික්ෂූන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ගත්තේය.

11. මහාපන්ථක මහරහතන් වහන්සේ
අරූප ධ්‍යානලාභී භික්ෂූන් අතර අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

12. චුල්ලපන්ථක මහරහතන් වහන්සේ
මනෝමය කාය නිර්මාණය කරන භික්ෂූන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

13. සුභූති මහරහතන් වහන්සේ
නොකිලිටි විහරණ ඇත්තන්ගෙන්ද,දක්ෂිණාර්භ භික්ෂූන් අතරින්ද අග්‍රස්ථානය ලැබුහ.

14. රේවත මහරහතන් වහන්සේ
ආරණ්‍යවාසී භික්ෂූන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

15. කංඛාරේවත මහරහතන් වහන්සේ
ධ්‍යානයෙහි ඇලුණු සිත් ඇති භික්ෂූන් වහන්සේලා අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

16. සෝණ (කෝලිවිස) මහරහතන් වහන්සේ
පරිපූර්ණ (ආරබ්ධ)වීර්ය ඇති භික්ෂූන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

17. සෝණ (කුට්කණ්න) මහරහතන් වහන්සේ
යහපත් වචන කථා කරන භික්ෂූන් වහන්සේලා අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

18. සීවලී මහරහතන් වහන්සේ
ප්‍රත්‍යලාභී භික්ෂූන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

19. වක්කලී මහරහතන් වහන්සේ
ශ්‍රද්ධා අධික භික්ෂූන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

20. රාහුල මහරහතන් වහන්සේ
ශාසනයේ ශික්ෂාකාමී අවවාද කැමති භික්ෂූන් වහන්සේලා අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

21. රට්ඨපාල මහරහතන් වහන්සේ
ශ්‍රද්ධාවෙන් පැවිදිවූවන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

22. කුණ්ඩධාන මහරහතන් වහන්සේ
පළමුවෙන් සලාකගන්නවුන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

23. වංගීස මහරහතන් වහන්සේ
වහා වැටහෙන නුවණැති භික්ෂූන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

24. උපසේන මහරහතන් වහන්සේ
ප්‍රසාද එලවුණු සුලු තැනැත්තන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

25. දබ්බ මල්ලපුත්ත මහරහතන් වහන්සේ
මනාකොට සෙනසුක් පනවන භික්ෂූන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

26. පිළින්දිවච්ච මහරහතන් වහන්සේ
දෙවියන්ට ප්‍රිය වූ භික්ෂූන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

27. මහා බාහිය දාරුචීරිය මහරහතන් වහන්සේ
මොහොතකින් ලබන ලද රහත් බව (ඛිප්පාභිඤ්ඤා) ඇති භික්ෂූන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

28. කුමා රකස්සප මහරහතන් වහන්සේ
විචිත්‍ර ධර්ම කථිකයන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

29. මහා කොට්ඨිත මහරහතන් වහන්සේ
චතු පටිසම්බිදාවෙහි (අර්ථ-ධර්ම-නිරුක්ති-පටිභාන)දක්ෂ භික්ෂූන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

30. ආනන්ද මහරහතන් වහන්සේ
උපස්ථායකින් අතරින්ද, ධාරණ-සමෘතීන්ගෙන්ද,බුදුන් වදාල තාක් එසේම දරන්නන්ගෙන් අතරින්ද,වීර්යවතුන්ගෙන්ද අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

31. උරුවේල කාශ්‍යප මහරහතන් වහන්සේ
මහා පිරිස් ඇති භික්ෂූන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

32. කාඵදායි මහරහතන් වහන්සේ
කුලයන් සසුනේ පහදන්නන්ගෙන් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

33. බක්කුල මහරහතන් වහන්සේ
නීරෝගී භික්ෂූන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

34. සෝභිත මහරහතන් වහන්සේ
පෙර විසූ ආත්ම භව සිහි කිරීමේ හැකියාව ඇත්තවුන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

35. උපාලි මහරහතන් වහන්සේ
විනය දරන්නවුන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

36. නන්දක මහරහතන් වහන්සේ
මෙහෙණින්ට අවවාද කරන භික්ෂූන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

37. නන්ද මහරහතන් වහන්සේ
ඉන්ද්‍රීය සංවර ඇති භික්ෂූන් වහන්සේලා අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

38. මහාකප්පින මහරහතන් වහන්සේ
භික්ෂූන්ට ඔවදන් දෙන්නන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

39. සාගත මහරහතන් වහන්සේ
තේජෝ ධාතුවට සමවදින්නන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

40. මෝඝරාජ මහරහතන් වහන්සේ
රඵ සිවුරු පරිහරණය කරන භික්ෂූන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

41. රාධ මහරහතන් වහන්සේ
මනා වැටහීම් ඇති භික්ෂූන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

42. නාලක මහරහතන් වහන්සේ
නිශ්ශබ්ද පිළිවෙත පුරන ලද්දන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූහ.

තනතුරු නොලැබූ (එහෙත් අසූමහා ශ්‍රාවකයන් අතර සිටින) මහරහතන් වහන්සේලා

43. භද්දිය මහරහතන් වහන්සේ
පස්වග තවුසන්ගෙන් කෙනෙකි.ධම්ම චක්කප්පවත්තන දේශනාවෙන් දෙවනි දින සෝවාන් විය.අනන්ත ලක්ඛන සූත්‍රය අසා රහත් විය.

44. වප්ප මහරහතන් වහන්සේ
පස්වග තවුසන්ගෙන් කෙනෙකි.ධම්ම චක්කප්පවත්තන දේශනාවෙන් තෙවැනි දින සෝවාන් විය.අනන්ත ලක්ඛන සූත්‍රය අසා රහත් විය.

45. මහානාම මහරහතන් වහන්සේ
පස්වග තවුසන්ගෙන් කෙනෙකි.ධම්ම චක්කප්පවත්තන දේශනාවෙන් සිව්වැනි දින සෝවාන් විය.අනන්ත ලක්ඛන සූත්‍රය අසා රහත් විය.

46. අස්සජි මහරහතන් වහන්සේ
පස්වග තවුසන්ගෙන් කෙනෙකි.ධම්ම චක්කප්පවත්තන දේශනාවෙන් පස්වැනි දින සෝවාන් විය.අනන්ත ලක්ඛන සූත්‍රය අසා රහත් විය.

47. කිම්බිල මහරහතන් වහන්සේ
ශාක්‍ය වංශික කුමාරයෙකි.කෙතරම් සැප සම්පත් තිපුණද තමා ජරා ජීර්ණ වන බව සිතා අනුරුද්ධ ආදී කුමාරවරුන් සමග පැවිදිව රහත් වූහ.

48. භගු මහරහතන් වහන්සේ
අනුරුද්ධ ආදී කුමාරවරුන් සමග පැවිදිව රහත් වූහ.

49. චුන්ද මහරහතන් වහන්සේ
සැරියුත් තෙරුන්ගේ බාල සොහොයුරා වූහ.කලක් බුදුරදුන්ට උපස්ථාන කළ භික්ෂුවකි.

50. සේලුදායි (සේල) මහරහතන් වහන්සේ
බ්‍රාහ්මණ වංශිකයෙක් වන මෙතුමා තම ශිෂ්‍යයන් සමග බුදුරදුන් හමුවු විටකදී බුදුරසුන්ගේ දෙතිස් මහා පුරුෂ ලක්ෂණ දැක ඒකාන්තයෙන් බුදු කෙනෙකු යැයි හැදින පැවිදිව රහත් වූහ.

51. නාගිත මහරහතන් වහන්සේ
කපිලවස්තු නුවර ශාක්‍යවංශිකයෙකුව උපත ලබා මධුපිණ්ඩික සූත්‍රය
අසා ශ්‍රද්ධාවෙන් පැවිදි වී රහත් බව ලැබූහ.

52. තෝදෙය්‍ය මහරහතන් වහන්සේ
බාවාරි තවුසාගේ ශිෂ්‍යයෙකු වන අතර බුදුන් වහන්සේ හමුවීමෙන් පසු දහසක් ශිෂ්‍යන් සමග පැවිදි වී රහත් බව ලැබූහ.

53. කප්ප මහරහතන් වහන්සේ
බාවාරි බ්‍රාහ්මණ තවුසාගේ ශිෂ්‍යයෙකු වන අතර බුදුන් වහන්සේ හමුවීමෙන් පසු පැවිදි වී රහත් බව ලැබූහ.

54. ජතුකණ්ණි මහරහතන් වහන්සේ
බාවාරි බ්‍රාහ්මණ තවුසාගේ ශිෂ්‍යයෙකු වන අතර බුදුන් වහන්සේ හමුවීමෙන් ජාති ජරා මරණාදියෙන් මිදිමට ධර්මයක් දේශනා කරනමෙන් ඉල්ලා පැවිදිව රහත් වූහ.

55. පෝසාල මහරහතන් වහන්සේ
බාවාරි බ්‍රාහ්මණ තවුසාගේ ශිෂ්‍යයෙකු වන අතර ආකිඤ්චඤ්ඤායතන ධ්‍යාන ලාභියෙකි.පසුව බුදුරදුන් හමුවී පැවදිව රහත් වූහ.

56. පුණ්ණක මහරහතන් වහන්සේ
බාවාරි බ්‍රාහ්මණ තවුසාගේ ශිෂ්‍යයෙකු වන අතර පැවිදිව රහත් බව ලැබූහ.

57. ධෝතක මහරහතන් වහන්සේ
බාවාරි බ්‍රාහ්මණ තවුසාගේ ශිෂ්‍යයෙකු වන අතර බුදුන්වහන්සේ සම්මුඛ වී තෘෂ්ණා දෘෂ්ටි ආශ්‍රවයන්ගෙන් මිදෙන්නේ කෙසේදැයි අසා පැවිදිව රහත් වූහ.

58. නන්ද (දුතීය) මහරහතන් වහන්සේ
බාවාරි බ්‍රාහ්මණ තවුසාගේ ශිෂ්‍යයෙකු වන අතර බුදුන් වහන්සේ හමුවී මුනිවරයෙකු වන්නේ කෙසේදැයි අසා පැවිදිව රහත් වූහ.

59. අජිත මහරහතන් වහන්සේ
බාවාරි බ්‍රාහ්මණ තවුසාගේ ශිෂ්‍යයෙකු වන අතර පසුව පැවිදිව රහත් බව ලැබූහ.

60. තිස්ස මෙත්ත්‍යෙය මහරහතන් වහන්සේ
බාවාරි තවුසාගේ ප්‍රධාන ශිෂ්‍යයෙකි. තම ආචාරිවරයාගේ අනුදැනුම මත බුදුන්වහන්සේ වෙත පැමිණ ධර්ම සාකච්ඡාවකින් පසු පැහැදී තම ශිෂ්‍ය පිරිසද සමග පැවදිව රහත් වූහ.

61. මෙත්තගු මහරහතන් වහන්සේ
බාවාරි බ්‍රාහ්මණ තවුසාගේ ශිෂ්‍යයෙකු වන අතර බුදුන් වහන්සේ හමුවී තෘෂ්ණාව ආදිය විමසිමෙන් පැවිදිව රහත් වූහ.

62. උපසීව මහරහතන් වහන්සේ
බාවාරි බ්‍රාහ්මණ තවුසාගේ ශිෂ්‍යයෙකු වන අතර එතුමාගේ උපදෙස් ඇතිව බුදුන්වහන්සේ හමුවී පැවිදිව රහත් වූහ.

63. හේමක මහරහතන් වහන්සේ
බාවාරි තවුසාගේ මගපෙන්වීම යටතේ බුදුරජාණන් වහන්සේ හමුවී තෘෂ්ණාව නැති කරන ආකාරය පිලිබද විමසා පැවිදිව රහත් වූහ.

64. භද්‍රාවුධ මහරහතන් වහන්සේ
බාවාරි තවුසාගේ අතවැසියෙකි.පසුව ගුරුතුමාගේ අවසරය ඇතිව බුදුන්වහන්සේ වෙත පැමිණ කෙලෙසුන්ගෙන් මිදීම පිලිබද විමසා සිසු පිරිස සමග පැවිදිව රහත් බව ලැබූහ.

65. උදය මහරහතන් වහන්සේ
සැවැත් නුවර උපන් මෙතුමාද බාවාරි තවුසාගේ උපදෙස් පිරිදි බුදුන් වහන්සේ හමුවී අවිද්‍යාව දුරු කිරීම පිලිබද අසා පිරිවර සමග පැවිදිව රහත් වූහ.

66. පිංගිය මහරහතන් වහන්සේ
මහලු වියේදී බාවාරි තවුසා වෙත ගොස් තවුස් ජීවිතයක් ගත කර ගුරු‍න්ගේ අනුදැනුම මත බුදුන්වහන්සේ හමුවීමට ගියත් ගුරුතුමා ගැන සිතමින් ධර්මශ්‍රවණය කල නිසා අනාගාමී තත්වයට පත්විය. පසුව බාවාරි ගුරුතුමාට දේශනා කල ධර්මය අසා රහත් බව ලැබූහ.

67. මේඝිය මහරහතන් වහන්සේ
කිඹුල්වත් පුර ශාක්‍ය වංශයෙහි උපන් මෙතුමා පසුව බුදුරදුන් වෙත පැවිදි වී උපස්ථායක කටුයුතු කළේය.
බුදුරදුන්ගේ උපදෙස් පිරිදි යෝනිසෝමනසිකාරයෙන් භාවනා කර රහත් බව ලැබූහ.

68. පුණ්ණ (සුනාපරන්න) මහරහතන් වහන්සේ
සැවැත් නුවරදී පැවිදිව බුදුරජාණන් වහන්සේගේ උපදෙස් ලබාගෙන තම ගමටම (සුප්පාරක) ගොස් භාවනා කර රහත් වූහ.

69. උපවාන මහරහතන් වහන්සේ
ජේතවනාරාම පූජාවේදී පැහැදී පැවිදි වූ උපවාන තෙරුන් දිවා රෑ යෝනිසෝමනසිකාරයෙන් භාවනා කොට විදර්ශනා වඩා රහත් වූහ.

70. යස මහරහතන් වහන්සේ
පළමුව ධර්මය අසා සෝවාන් වී මව් පියන්ට දේශනා කළ ධර්මය අසා රහත් වූහ.බුදු සසුනේ ප්‍රථම තෙරුවන් සරණ ගිය උපාසක උපාසිකාව වන්නේ මේ මව්පිය දෙදෙනාය.

71. විමල මහරහතන් වහන්සේ
බරණැස් සිටු පවුලක කුමාරයෙක් වන අතර යස තෙරුන්ගේ යහලුවෙකි.

72. සුභාහු මහරහතන් වහන්සේ
ධනවත් සිටු පවුලකට අයත් වූ අතර යස තෙරුන් පැවදි වූ පසු එහි ගොස් දැක පැහැදී මහණ වී රහත් වූහ.

73. පුණ්ණජි මහරහතන් වහන්සේ
පුණ්ණජි මානවකද,යස,විමල,සුභාහු යන මිතුරන් ගිය මගම ගොස් පැවිදිව රහත් වූහ.

74. ගවම්පති මහරහතන් වහන්සේ
යස තෙරුන්ගේ යහලුවෙකු වූ මෙතුමාද අනික් යහලුවන් මෙන් ගොස් පැවිදිව රහත් වූහ. ඍද්ධි ප්‍රාතිහාර්ය පෑමෙහි දක්ෂ වූහ.

75. නදී කාශ්‍යප මහරහතන් වහන්සේ
උරුවේල කාශ්‍යප ජටිල තවුසාගේ දෙවනි සහෝදරයාය. උරුවේල කාශ්‍යපගේ පැවිදි වීමත් සමග මොහුද පිරිසත් සමග පැවිදිව රහත් වූහ.

76. ගයා කාශ්‍යප මහරහතන් වහන්සේ
උරුවේල කාශ්‍යප ජටිල තවුසාගේ බාලම සොහොයුරාය.සහෝදරයන් දෙදෙන බුදු සසුනට ඇතුලු වූ පසු තම පිරිසද සමග පැවිදී වී රහත් වූහ.

77. මහා උදායි මහරහතන් වහන්සේ
කිඹුල්වත්පුර බමුණු පවුලක උපත ලබා බුදුරදුන් නෑයන්ට ධර්ම දේශනා කළ අවස්ථාවේ පැහැදී බුදු සසුනට ඇතුලු වී රහත් වූහ.

78. අංගුලිමාල මහරහතන් වහන්සේ
ඇසුරු කලවුන් නිසා නොමග ගොස් ප්‍රචණ්ඩ තැනැත්තෙකු බවට පත්වී අංගුලිමාල මානවකයා බුදුරජාණන් වහන්සේගේ මහා කරුණාව නිසා මහණ වී රහත් බවට පත්විය.
(අංගුලිමාල පිරිත දේශනා කරන ලද්දේ මෙම රහතන්වහන්සේ විසිනි)

79. යසෝජ මහරහතන් වහන්සේ
ශ්‍රාවස්ථි නගරය අසල ධීවර ගම්මානයක උපත ලදහ. පසුව කලකිරී පැවිදි විය. විදර්ශනා වඩා රහත්වූහ.

80. සභිය මහරහතන් වහන්සේ
මෙතුමාගේ මව ක්ෂත්‍රීය කුමරියකි.තරුණ වයසේදී පරිභ්‍රාජකයෙක් වූ අතර ඒහි භික්ෂු භාවයෙන් උපසම්පදාව ලබා කෙලෙස් තවන වීර්ය ඇතිව සියලු කෙලෙසුන් නසා රහත් වූහ.

ශ‍්‍රාවක සංඝ කියලා කියන්නේ ගිහි ජීවිතය අත්හැරපු, උදාර ශික්ෂා පද සමූහයක් ආරක්ෂා කරගෙන ඉන්න, ශාසනයේ අරටු. මාර්ගඵලලාභී භික්ෂු සංඝයා. එතකොට අපි සරණ ගියේ අන්න ඒ ශ‍්‍රාවක සංඝරත්නයයි.  

අතිශයින්ම සුන්දරයි බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ‍්‍රාවක සංඝරත්නය. ඒ ශ‍්‍රාවක සංඝයාගේ ගුණ අපි හිතන්නේ නැත්නම්  අපිට අවබෝධ වෙන්නෙ නැත්නම්, අපේ හිත පහදින්නේ නෑ. ‘සුපටිපන්නෝ භගවතෝ සාවකසංඝෝ’….

ඒ නිසා අපටත් ඒ ශ්‍රාවක සංඝරත්නය ගුණ වශයෙන් හඳුනාගෙන බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවක සංඝරත්නය කෙරෙහි නොසෙල්වෙන ආකාරයේ පැහැදීමක් ඇතිකර ගන්න වාසනාව උදාවේවා!

සැමට තෙරුවන් සරණයි!

බෙස්ට් ලයිෆ් දඹදිව වන්දනා සමඟ - 17 - රජගහ නුවර

ඉතින් නාලන්දාවෙ විස්මිත නිර්මාණ දැක්කනෙ.  නාලන්දාවෙන් අපි ආවෙ විරූඩභ කුමාරයාගෙ ගැල එරුන තැන බලන්න. එතැන තාමත් නොමැකී තියෙන හැටි නම් පුදුමයි. මේ සිද්දියේ විස්තරේ ධම්ම පදයෙ   බලන්න.

ඊළඟට අපි ගියෙ මහා කාශ්‍යප මහ රහතන් වහන්සේ වැඩ සිටි ලෙනට. එහිදී බොජ්ජංග පිරිත කිව්වෙ සැමටම නිදුක් නීරෝගී සුව පතා. එතනට ගිහාම හරිම සනීපයක් දැනුන. තාමත් රහතන් වහන්සේ නමක් වැඩ ඉන්නවා වාගෙ. මොකද? හාත්පස දැඩි හිරු රශ්මියෙන් දැවෙන කොට ලෙන ඇතුල හරිම සීතලයි. සිසිල් බව කොහෙන් ලැබෙන්නද? 

මේ ගල් ගුහාව අපි සාමාන්‍යයෙන් හදුන්වන්නේ සප්තපර්නී ගුහාව නමින්.  බිම්බිසාර රජතුමාගේ රාජධානියේ සප්තපර්නී ගල් ගුහාව පිහිටා ඇත. පළමු වෙනි ධර්ම සංඝායනාව මෙහිදී මහා කාශ්‍යප මහ රහතන් වහන්සේගේ ප්‍රධානත්වයෙන් පවත්වන්නට යෙදී ඇත. මෙම ගුහාව දිග අඩි 30 ක් පමණ වේ.යි. පළල අඩි 15ක් පමණ උස යි. තනිකර කළු ගලෙන් නිමකරන ලද ගුහාවකි. එක් පැත්තක අඩි 3-6 පමණ දොරටුවක් මෙන් වෙන්වූ පිපුරුම් සහිත කොටසක් ඇත. මෙහි නිධන් වස්තු ඇතෑයි බොහෝ දෙනා විශ්වාස කරන අතර නොයෙක් මන්තර කරුවන් පැමිණ එම දොර ඇරීම සදහා යාග හෝම කරනා බව කියැවේ . නමුත් මේ වන තුරුත් ඇර ගැනීමට නොහැකිවී ඇත.

මේ එහි තිබූ ගල් කැටයම්. ඒ කාලෙ මිනිසුන් හරිම දක්ෂ වෙන්න ඕනෙ මේ විදිහට තැන් නිර්මාණය කරන්න. 

සමහර රූප නම් අශෝක රාජ සමයේ කල ඒවා කියා කියවුනා. 

ඊලඟට අපි ගියෙ ගිජුකුළු පව්වට. යන්න ඕනෙ නම් කේබල් කාරයෙ. අම්මේ මම නම් පන ගැහි ගැහි ඒකට නැග ගත්තෙ. හරිම කෙටි වෙලාවකදි ගොඩ උනේ නැත්නම් අනෙක් එකේ හැපිල බිම විසි වෙනව.

බුද්ධ කාලයේ බලවත් රාජ්‍යයක් වූ මගධයේ අගනුවර වූයේ රජගහනුවරයි.  මගධයේ අභිෂේක ලබාසිටියේ බිම්බිසාර රජතුමායි. බිම්බිසාර රජු සොතාපන්න වූ ශ‍්‍රාවකයෙකි.

රජගහ නුවර පිහිටි ගිජුකුළු පව්ව සැදැහැවත් බොදුනුවන්ගේ මුදුන් මල්කඩක් බඳුයි.  ගිජු ළිහිණියකුගේ හැඩය විදහාලන නිසා මෙම පව්ව ගිජුකුළු පව්ව ලෙස හැඳින්වේ. ගිජුකුළු පව්ව තරණය කරන මාවතේ, එදා දස දහස් ගණන් මහ රහතුන් මෙන්ම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ද දස දහස් වාරයක් වැඩම කර ඇතිද?

ගිජුකුළු පිවිසුම මහ ගල් පඩි පෙළින් යුතුව තනා ඇත්තේ බිම්බිසාර රජතුමාය.  

මෙම ගල් පඩි පෙළ නවීකරණය කර ඇතත්, අද ද මෙම මාවත හැඳින්වෙන්නේ "බිම්බිසාර පාත්”  නමිනි.


එදා සශ්‍රීක ඉසුරුමත් රාජ්‍යයක් වූ මගධයට අද උදාවී ඇති කලක්? උග‍්‍ර වියළි කාලගුණයක් සහිත නිසරු කටු පදුරින් හෙඹි හුදකලා පෙදෙසක් වූ රජගහනුවර ගිජුකුළු පව්වේ පාමුල සිට කඳුමුදුනත දක්වාම යාචක යන් ගෙන් පිරී පවතී. 
ගිනියම් හිරුකිරණින් මෙන්ම, රක්ත  වර්ණ  වූ මහ පොළොවේ උණුසුමින් දැවි දැවී සිඟමන් යදින බොහෝ යාචකයන්ගේ දෙනුවන් අන්ධය. ගත වැරහැළිය. රූප  සෝබාව අඳුරු ය.

ගිජුකුළු පාමුල සිට කඳු මුදුනත දක්වා  ගමන් කලේ අජිත් මහතා විසින් ගායනා කරන ලද කිරිබත්ගොඩ ඤාණානන්ද   ස්වාමීන් වහන්සේ විසින් රචිත "ගිජුකුළු වන්දනා” පැදි  වලට සවන් දෙමින් ම ගිජුකුළු මුදුනතට පැමිණියෙමු. 

භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩ සිටි ගිජුකුළු මුදුනත වන සුවඳ කුටිය තුළ අද ද උන්වහන්සේ ජීවමානව වැඩ සිටින් බැව් දැනේ.  අප ගෙන ගිය මල් අදිය ජීවමාන භාග්‍යවතුන් වහන්සේ උදෙසාම සිතා පූජා කළෙමු.

ගිජුකුළු පව්ව හා බැඳි ඓතිහාසික සිදුවීම් රැසකි. වක්කලි හිමියන්, භාගවතුන් වහන්සේ බැහැදැකීමට පැමිණියේ ගිජුකුළු පව්වටය. ගිජුකුළු පාමුල සක්මනේ නිරතව හුන් බුදුන් වහන්සේගේ සිරසට දෙව්දතුන් ගල්කුළක් පෙරළුවේ ගිජුකුළු මුදුනත සිටය.

භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ සිව්වනක් පිරිස ආරක්ෂා කරවනු පිණිස, සතරවරම් දෙව් රජුන් පැමිණ ආටානාටිය සූත‍්‍රය දේශනා කරන ලදදේ ගිජුකුළු මුදුනත දීය. එම ඓතිහාසික සිදුවීම පුනරාවර්තන කරමින්, අදද  භික්ෂූ, භික්ෂුණී, උපාසක උපාසිකා සිව්වනක් බුදු පිරිස ගිජුකුළු මුදුනතදී, ආටානාටිය සූත‍්‍රය සජ්ජායනා කරති .

ගිජුකුළු මුදුනත ආසන්නයේම ආනන්ද මහ රහතන් වහන්සේ වැඩසිටි කුටියද වෙයි.  ඊට අමතරව ගිජුකුළු පව්ව  වටා පසේ බුදුන් දහස් ගණන් වැඩසිටි ඉසිගිලි, පාණ්ඩව, වේපුල්ල හා වේහාර පව්වන්ද වෙයි.

මේ තමා වාලසංඝාටය. මේ කියන කාලයේ බුදුරජාණන් වහන්සේ පිරිනිවන් පා වදාළ කුසිනරාවේ දී ධතු බෙදාදීම කල ද්‍රෝණ බ්‍රාහ්මණයා විසින් රජගහ නුවර රජවූ අජාසත්ත රජු වෙත රාම ග්‍රාමයේ ධාතුන් වහන්සේලා හැර අනෙකුත් සියලුම ධාතූන් වහන්සේලා එක්තැන් කොට ලබා දෙන ලදී. ඒ ධාතූන් වහන්සේලා නිදන් කොට කරවූ ස්තූපය වාල සංඝාට යන්ත්‍රය ලෙස  හඳුන්වනු ලැබේ. මහා කාශ්‍යප මහ රහතන් වහන්සේ ගේ අදහස වූයේ අනාගතයේ පහලවන ධර්මාශෝක මහ රජාණන් විසින් ධර්ම ප්‍රචාරය සඳහා අසූහාරදහසක් වෙහෙර විහාර තනවන බවත් ඒ සඳහා ඒවා ආරක්ශා සහිතව තැන්පත් කල යුතු බවය. මේ සෙල්ලිපිය සටහන් කොට වාල සංඝාට යන්ත්‍රය කිසිවෙකුටවත් ගත නොහැකි පරිද්දෙන් සාදා නිම කලහ.  ඒ අනුව සෙල් ලිපිය කියවූ ධර්මාශෝක මහ රජාණන් එය විවුර්‍ත කොට එහි තිබූ ධාතූන් නිදන් කොට මුළු දඹදිව් තලය පුරා අසූහාරදහසක් වෙහෙර විහාර කරවීය.

ඔබ මේ දකින්නේ බිම්බිසාර රජ සිර කුටියේ නටඹුන්ය. මෙහි සිට ඈතින් (ඉහත පින්තූරයේ)පෙනෙන ගිජුකුළු පව්වේ සක්මන් කරනා බුදුහිමියන් දෙස බලමින් වන්දනා කරමින් රජතුමා අවසන් හුස්ම පොද වා තලයට මුසු කොට ඇත. සුදු පැහැති චෛත්‍යය සාම චෛත්‍යයයි.
ජපන් ජාතික සුප්‍රසිද්ධ හිමි නමක් වූ   ෆියුජි ගුරුජී විසින් මෙම ශාන්ති ස්තූපය නිමවා ඇත.

සාම චෛත්‍යය.

එන්න වෙන්නෙ නම් මෙහෙම තමයි. ඇඟ කිලිපොලා යනව මේ කේබල් කාරයෙ නඟින විදිහ දැක්කම. ඇත්තම කිව්වොත් මාත් බයෙන් නැග්ගෙ.

 මෙහෙම තමා පහලට බැහැගෙන එන්න තියෙන්නෙ.

රජගහ නුවර සුන්දර චාරිකාවේ නිමාව මෙලෙස සනිටුහන් කරමි.